Η ΕΣΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ
Συνέντευξη στον Σταύρο Χ. Μαρτίνο
«Δίκιο είχε ο Αγαμέμνονας που πήγε να πολεμήσει για την πατρίδα. Δίκιο είχε και η Κλυταιμνήστρα που λαμπαδιάσανε τα σκέλια της. Δίκιο είχε και ο Αίγισθος που όρμησε να σβήσει τη πυρκαγιά… Δίκιο όμως είχε και ο Ορέστης που την έσφαξε. Και όταν έχουν όλοι δίκιο, έχουμε τραγωδία…».
Θέμα της συνέντευξής μας με τον Νίκο Καλογερόπουλο δεν ήταν, βέβαια, ούτε ο Αγαμέμνονας ούτε η Κλυταιμνήστρα και οι άλλοι ήρωες του αρχαίου μύθου. Θέμα μας ήταν το «Τρεχνοτεχνείον», η εστία πολιτισμού που έχει δημιουργήσει ο «Καλόγερας» στην Κυπαρισσία. Μια εστία πολύτιμη μέσα στην «τραγωδία» που ζούμε αυτά τα χρόνια…
Το «Τρενοτεχνείον», στο χώρο του εγκαταλελειμμένου σιδηροδρομικού σταθμού της Κυπαρισσίας, μπήκε στον τρίτο χρόνο της λειτουργίας του. Μπαίνοντας κάποιος στο κτήριο θα συναντήσει δεξιά στον τοίχο μια μεγάλη κόλλα χαρτί. Γράφει: «Εδώ Τρεχνοτεχνείον. Χώρος Τέχνης και Πολιτισμού. Πρώην σκουπιδότοπος!!! Καλώς ήρθατε. Το έργο που βλέπετε έγινε από την “τρέλα” πέντε ανθρώπων που πίστεψαν ότι μπορούν ν’ αλλάξουνε τον κόσμο. Αυτόν τον κόσμο το μικρό το μέγα!! Ο χρόνος θα δείξει εάν καλά κάναμε ή εάν καλά πάθαμε. Μέχρι τότε έρρωσθε και γρηγορείτε».
Δεν τολμήσαμε να ρωτήσουμε τον Νίκο Καλογερόπουλο εάν καλά έκανε ή καλά έπαθε. Δε θα θέλαμε να ακούσουμε τη δεύτερη απάντηση, αν και ο Καλόγερας δεν είναι από τους ανθρώπους που το βάζουν κάτω εύκολα, δε θα άφηνε να πέσει άδοξα αυτό που έχει δημιουργήσει.
Παρ’ όλα αυτά, τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Μας λέει: «Με το ένα πόδι πάμε, κουτσαίνοντας. Νομίζω ότι όλοι οι Έλληνες έτσι πηγαίνουμε τελευταία. Εντάξει, γίνονται ωραία πράγματα εδώ, όμως, φίλε, τα ωραία πράγματα έχουν και ψυχικό και υλικό κόστος. Και ξεκινάμε πρώτα από την ύλη, πρώτα ο άλλος θα κοιτάξει να γεμίσει το στομάχι του και μετά να ψυχαγωγηθεί ή να διασκεδάσει στη χειρότερη»…
Η αλήθεια είναι ότι ο Νίκος Καλογερόπουλος αρχίζει να προβληματίζεται. Όχι που έφτιαξε το Τρενοτεχνείον, αλλά για τον τόπο που επέλεξε να το φτιάξει: «Αν το είχα κάνει στην Καλαμάτα, θα ήταν αλλιώς. Στην Καλαμάτα με τιμούν ιδιαίτερα. Πιο πολλοί Kαλαματιανοί έρχονται εδώ παρά οι ντόπιοι, οι Τριφύλιοι. Φαίνεται ότι δεν τον είχαν ανάγκη το χώρο αυτό. Μάλλον τον θέλουν όπως ήταν πριν τον φτιάξω, σκουπιδότοπο. Ήταν σκουπιδότοπος και τώρα είναι ένα στολίδι. Το βλέπεις».
Πραγματικά το «Τρεχνοτεχνείον» είναι ένα ιδιαίτερο στολίδι. Βρίσκεται σε μια όμορφη περιοχή με θέα προς τα κάτω στη θάλασσα του Κυπαρισσιακού Κόλπου και προς τα πάνω στο Κάστρο και την Πάνω Πόλη. Ο εσωτερικός χώρος είναι ιδανικός για μουσικές και άλλες εκδηλώσεις, ενώ στους τοίχους είναι κρεμασμένες αφίσες από τους πολλούς σταθμούς της σπουδαίας καλλιτεχνικής πορείας του Νίκου Καλογερόπουλου. Πάντως, το μάτι των περισσοτέρων καρφώνεται στην τεράστια αφίσα της ταινίας «Οι Ιππείς της Πύλου», όπου το κάτω μέρος ενός γυναικείου μπικίνι κρέμεται από το στόμα του αλόγου! «Είναι το αυθεντικό μαγιό της πρωταγωνίστριας της ταινίας, που το άρπαξε το γεράκι. Αυτή η σκηνή μάς κόστισε 3.000 ευρώ, το γεράκι και το γερακάρη τον φέραμε από τη Δαδιά του Έβρου», παρατηρεί ο Νίκος.
Υπάρχουν, όμως, στους τοίχους και βραβεία που έχει κερδίσει ο Καλογερόπουλος για τις μοναδικές υποκριτικές ερμηνείες του στον κινηματογράφο, αλλά και προφητικές αφίσες από παραστάσεις του, θεατρικές και μουσικές, οι οποίες τις καλές εποχές κατήγγειλαν τις τράπεζες και την εξουσία και προειδοποιούσαν για αυτά που σήμερα βιώνουμε. Μας δείχνει μια αφίσα από την παράσταση «Οι Κυνικοί Ξανάρχονται», που τον παρουσιάζει κρεμασμένο έξω από τη Βουλή. «Όταν την έφτιαξα την αφίσα, πριν από 12 χρόνια, μου έλεγαν τι κάνεις; Πόσοι, όμως, έχουν αυτοκτονήσει από τότε; Οκτώ χιλιάδες λένε, μπορεί να είναι και παραπάνω, αλλά ακόμη και δύο ή ένας να ήταν, το ίδιο τραγικό είναι», μας λέει.
Ο εξωτερικός χώρος είναι, επίσης, εξαιρετικά ενδιαφέρων, αλλά και γοητευτικός. Υπάρχει άπλα, υπάρχουν τα μεγάλα δέντρα του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού, υπάρχει ησυχία. Υπάρχουν, όμως, και καμένοι κορμοί από λιόδεντρα, ακόμη και στη στέγη του κτηρίου: «Τα κούτσουρα τα βλέπεις; Είναι από τις πυρκαγιές, πρόπερσι που κάηκε η Κυπαρισσία. Για μένα συμβολίζουν το μεγάλο χορό του Ζαλόγγου. Όταν τα είδα που καιγόντουσαν, με έπιασε μια τέτοια πίκρα. Το ένα είναι σαν μια μάνα που έχει αγκαλίτσα το παιδάκι της, το άλλο είναι σαν χορευτής, το άλλο καγκουρό, το άλλο βιολιστής στο φράχτη… Έχω ξεχωρίσει καμία δεκαριά… Θέλω να έχω το χρόνο να πάρω τα καλεμάκια μου, τα πριονάκια μου, να κάνω την παρέμβασή μου».
Υπάρχει όμως και η επιγραφή στο μικρό κτήριο των αποχωρητηρίων: «Χέσε πσηλά κι αγνάντευε και χαμηλά κατούρα…», όπως υπάρχει και ένα παλιό, σκουριασμένο βαγόνι τρένου δίπλα στο χώρο, με την επιγραφή «Τρενοτεχνείον», ζωγραφισμένο με γκράφιτι και με κούκλες στα παράθυρα που… παρακολουθούν και αυτές τις παραστάσεις και τις υπόλοιπες πολιτιστικές-πνευματικές δραστηριότητες.
Το καλοκαιρινό πρόγραμμα στο Τρενοτεχνείον έχει ξεκινήσει από τον Ιούνιο. Και φέτος ο «Καλόγερας» έχει προσκαλέσει στο μοναδικό χώρο του πολύ γνωστά ονόματα από το χώρο του τραγουδιού και του θεάτρου, μουσικά συγκροτήματα και θιάσους με πετυχημένες παραστάσεις.
Ενδιάμεσα στις εκδηλώσεις διοργανώνονται μουσικές βραδιές και με τους «Άπορους Άρχοντες», την ορχήστρα του Νίκου Καλογερόπουλου, «τη δεύτερη φουρνιά», όπως τονίζει, «γιατί η πρώτη αποφοίτησε… Παρουσιάζουμε τα τραγούδια μου από τη συλλογή μου “Αλογόμυγες’’. Φιλοδοξώ να ηχογραφήσω όλα τα τραγούδια εδώ στο Τρενοτεχνείο».
Στο χώρο αυτό όμως γίνονται και απρογραμμάτιστα γλέντια, «με τους μουσαφιραίους. Πού και πού σκάνε μύτη φιλαράκια, βγάζουν τα βιολιά τους, τα μπουζούκια τους, τις κιθάρες τους και περνάμε κάτι μαγικές βραδιές», λέει ο Νίκος.
Όσο για το χειμώνα, ο «Καλόγερας» προσπάθησε να κρατήσει ανοιχτό το «Τρενοτεχνείον» του, όμως ο κόσμος στην περιοχή είναι λίγος και τελικά το κόστος μεγάλο. Πέραν του κόστους υπάρχει, ωστόσο, και το εξής: «Μένοντας εδώ ξεκόβομαι από όλα τα άλλα. Γιατί εγώ όταν κάνω κάτι πέφτω με τα μούτρα. Άμα δεις στην πορεία μου, ποτέ δεν έκανα δύο πράγματα μαζί. Άντε να το έχω κάνει δυο φορές, όταν τελείωνε το ένα και ξεκινούσε το άλλο. Ναι, με ψιλοέκοψε το Τρενοτεχνείο τρεις χειμώνες εδώ κάτω. Είδα ότι ξοδεύομαι τσάμπα, ενώ έχω προτάσεις από όλη την Ελλάδα να κάνω τραγούδια ή να παίξω θέατρο. Για φέτος σχεδιάζω να κάνω περιοδεία σε όλη την Ελλάδα με την ορχήστρα μου».
Τον ρωτήσαμε αν ετοιμάζει κάτι στο θέατρο, τον κινηματογράφο, τους στίχους. Μας λέει: «Ευτυχώς, γράφω τραγούδια, είναι πιο εύκολο. Για να γράψω, όμως, ένα θεατρικό έργο θα πρέπει να απομονωθώ και να πέσω με τα μούτρα χωρίς να με απασχολεί τίποτε άλλο. Δε γίνεται όμως εδώ. Χθες, για παράδειγμα, έκοβα με το χορτοκοπτικό, προχθές κάρφωνα. Ούτε να διαβάσω τα βιβλία που μου φέρνουν τα φιλαράκια μου δεν προλαβαίνω. Απ’ όταν πλακώθηκα εδώ έγινα αγρότης, μαραγκός, σιδεράς, ηλεκτρολόγος. Για το θέατρο έχω, όμως, και έτοιμα πράγματα. Θέλω να κάνω τους κυνικούς, “Οι Κυνικοί Ξανάρχονται”. Το είπα και στο Τριφυλιακό Θέατρο, αλλά τίποτα. Χρειάζονται και 20 άτομα, είναι υπερπαραγωγή. Θέλω να κάνω τους κυνικούς και στον κινηματογράφο. Την προηγούμενη φορά που το τόλμησα θα ήμουν φυλακή, εάν δεν ήταν ο αείμνηστος ο καπετάν Βασίλης, αυτή η ψυχούλα. Αν ζούσε ο καπετάνιος, το Τρενοτεχνείον θα ήταν αλλιώς».
Η κουβέντα μας με τον «Καλόγερα» έφτασε και στην κρίση και την κατάσταση που βιώνει ο Έλληνας. Πήρε το βιβλίο να διαβάσει το ποίημά του «Αχ Ελληνάκι», για τα νέα παιδιά που ξενιτεύονται. Τον πιάνουν τα δάκρυα και σχολιάζει: «Τα παιδάκια μας φεύγουνε το ένα πίσω από το άλλο. Τα μεγαλώνουμε, τα σπουδάζουμε, γίνονται ξουράφια τα μυαλά τους και μας τα παίρνουνε. Και εμείς μένουμε με τα γερόντια. Και τα νέα παιδιά που μένουν σκέπτονται να γεννήσουν. Πώς να αναθρέψουν τα παιδιά τους; Με το που γεννιέται ένα παιδί χρωστάει 33.000 ευρώ. Σε ποιον πούστη τα χρωστάει;».
Τον ρωτάμε για το ρόλο των καλλιτεχνών αλλά και της τηλεόρασης, μέσα σε αυτή την κρίση και χωρίς δισταγμό μάς λέει: «Δε νομίζω ότι ανταποκρίνονται όλοι οι καλλιτέχνες στις ανάγκες της εποχής. Αντίθετα βλέπω μια αρπακολλιά, ιδιαίτερα στην τηλεόραση. Υπάρχουν οι παλιές σειρές της τηλεόρασης, τότε που δίναμε την ψυχούλα μας και παίρναμε ψίχουλα. Σήμερα είναι όλα άρπα κόλλα και πώς θα τα οικονομήσουμε. Η τηλεόραση είναι ένα μπουρδέλο σκέτο! Εντελώς! Όλα τα κανάλια μαγειρεύουν… Πέντε ώρες μαγείρεμα και από κάτω ο κόσμος πεινάει. Είναι ανώμαλοι, σου λέω…, σαδιστές».
Είπαμε πολλά πράγματα ακόμη με τον «Καλόγερα», είναι, βλέπετε, άνθρωπος ανοιχτός, ψυχούλα πραγματική. Θα το διαπιστώσετε κι εσείς όταν πάτε στο χώρο του, που πρέπει να πάτε, κι αυτός θα σας δώσει απλόχερα όχι μόνο ψυχαγωγία ή διασκέδαση, θα σας δείξει την «ψυχή του Καλόγερα, ό,τι κουβάλησα, ό,τι έφτιαξα τα 45 χρόνια που είμαι στο κουρμπέτι. Όλα αυτά τα έφερα και τα ακούμπησα εδώ, στην ιδιαίτερη πατρίδα μου»…
Έκθεση εικόνων
Leave feedback about this