Τα ΜΝΗΜΕΙΑ μας και τα ΜΟΥΣΕΙΑ τους

Τον τελευταίο καιρό πολύς λόγος γίνεται για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα, τα οποία έκλεψε ο Άγγλος λόρδος Τόμας Bruse του Έλγιν το 1801, αφού είχε την έγκριση της Υψηλής Πύλης, και σήμερα κοσμούν το Μουσείο του Λονδίνου. Είναι γνωστό ότι κάθε λαός έχειτη δική του ύπαρξη και τη δική του ταυτότητα, που βασίζεται στην ιστορία του και στην πολιτιστική του κληρονομιά. Ο δικός μας λαός, ένας λαός ευνοημένος, γιατί βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, ανέπτυξε σπουδαίο πολιτισμό στο διάβα του χρόνου, που εξακτινώνεται και σε όλες τις μορφές της τέχνης (ποίηση, ζωγραφική, αρχιτεκτονική, γλυπτική κ.ά.). Ο πολιτισμός του λαού μας ήταν πάντα ανθρωποκεντρικός, ενώ ενδιαφερόταν πάντοτε και για το ζην (άλλωστε χωρίς αυτό δεν υπάρχει ζωή), αλλά και για το ευ ζην. Τα δημιουργήματά του προκάλεσαν και προκαλούν το θαυμασμό όλου του κόσμου, γι’ αυτό και κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες έρχονται απ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης για να θαυμάσουν τα δημιουργήματα των προγόνων μας. Δυστυχώς, κατά το παρελθόν πολλοί βάρβαροι λαοί επιχείρησαν να κατακτήσουν τη χώρα μας και άλλοτε πέτυχαν την προσπάθειά τους και άλλωστε απέτυχαν. «Το χώμα δεν έδεσε ποτέ με τη φτέρνα τους» είπε ο ποιητής. Κι αυτό είναι μια μεγάλη αλήθεια. Υπήρξε, όμως, μια δύσκολη εποχή και, μάλιστα, μακράς διάρκειας, που η πατρίδα μας υποδουλώθηκε στους Τούρκους. Ήταν, τότε, που διάφοροι ταξιδιώτες εύρισκαν την ευκαιρία να έρθουν από τις πατρίδες τους και με την άδεια του άξεστου δυνάστη αφαιρούσαν – οποία ντροπή -από τα μνημεία μας κομμάτια που μπορούσαν να μεταφέρουν στις πατρίδες τους και να στολίσουν τα μουσεία τους, που ήσαν γυμνά, μοστράροντάς τα σήμερα στους τουρίστες που επισκέπτονται αυτά τα μουσεία τους. Ας θυμηθούμε δύο μόνο τρανταχτές περιπτώσεις: αυτή του Παρθενώνα και την άλλη του Επικούριου Απόλλωνα στη Φιγαλεία. Και δεν ήταν μόνο η κλοπή, ήταν και οι καταστροφές που προκάλεσαν στην προσπάθειά τους να αφαιρέσουν και να αρπάξουν αυτά τα κομμάτια των μνημείων μας. Έτσι, πολλά από τα μνημεία μας απογυμνώθηκαν κι έχασαν την καλλιτεχνική τους αίγλη και την έκπαγλη ομορφιά τους. Όμως, παρόλη την αδιάντροπη λεηλασία, διατηρούν το μεγαλείο τους και προβάλλουν αγέρωχα και επιβλητικά κάτω από το γαλανό ουρανό της πατρίδας μας. Εδώ έρχεται στο νου, αυθόρμητα, η λαϊκή παροιμία με μεταφορική σημασία, που μας λέει: «βασιλικός κι αν μαραθεί τη μυρωδιά την έχει». Θα πρέπει κάποτε οι κλεπταποδόχοι λαοί να έρθουν “εις εαυτόν” και να μας επιστρέψουν τα κλαπέντα μάρμαρα, αφού δεν είναι δικά τους, γιατί αυτά εκφράζουν την ψυχή του Έλληνα, γιατί είναι κομμάτι της μακρινής πολιτιστικής κληρονομιάς και γιατί διδάσκουν το πνεύμα και το ήθος μιας εποχής που έφτασε στον κολοφώνα της δόξας της και άγγιξε τα όρια του μυστηρίου. Ας λάβουν υπόψη τους τον εκφραστικό λόγο του Λαμαρτίνου, που είπε πως «ο Παρθενώνας είναι το πιο τέλειο ποίημα που γράφτηκε με μάρμαρο». Και ας τα επιστρέψουν, ώστε από το «τέλειο» (αυτό) ποίημα να μη λείπουν κάποιοι «στίχοι» του και το κάνουν να δακρύζει από τις πληγές, που κάποιοι, ασυλλόγιστα, άνοιξαν. Η επιστροφή των “Μαρμάρων” είναι μια επιβεβλημένη και δίκαιη λύση, που θέλει όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και το Διεθνές Δίκαιο. Την περιμένουμε. ■