ΓΛΥΦΑΔΑ ΠΥΛΙΑΣ

«Ξαναζωντάνεψαν» το αλώνισμα

Του Πέτρου Α. Τσώνη

«Θέρος, τρύγος, πόλεμος… και στο αλώνισμα χαρές»… Και πώς να μην έχουν οι άνθρωποι χαρές, αφού ολοκληρώθηκε η διαδικασία της παραδοσιακής γεωργίας που ξεκίνησε με τη σπορά το Νοέμβριο και ολοκληρώνεται τον Ιούνιο με το θέρισμα και το αλώνισμα.
Είναι η ώρα της ανταμοιβής. Το χρυσάφι της γης, το ευλογημένο σιτάρι, θα οδηγηθεί στις αποθήκες του σπιτιού. Μια ποσότητα θα πουληθεί για να καλύψει τις ανάγκες του νοικοκυριού, ενώ το υπόλοιπο θα πάρει το δρόμο προς το μύλο της περιοχής, για να γίνει αλεύρι για τον «άρτον τον επιούσιον».
Όλα αυτά, βέβαια, σε άλλες εποχές, τότε που τα χωριά έσφυζαν από ζωή και η χώρα μας ήταν αυτάρκης σε γεωργικά προϊόντα.
Τα χρόνια πέρασαν, τα χωριά ρήμαξαν και η αγροτική παραγωγή περιορίσθηκε, ιδιαίτερα στη Μεσσηνία, στη μονοκαλλιέργεια της ελιάς. Τα πανηγύρια του Θεριστή και του Αλωνάρη τελείωσαν, η ύπαιθρος βουβάθηκε.
Κάποιοι τα ξέχασαν τελείως, κάποιοι τα θυμούνται νοσταλγικά και τα μεταφέρουν ως παραμύθι στα παιδιά.
Κάποιοι προσπαθούν να τα αναβιώσουν για να θυμηθούν οι ίδιοι, αλλά και να τα γνωρίσουν οι επόμενες γενιές.
Σε μια τέτοια αναβίωση βρεθήκαμε στο χωριό Γλυφάδα, στην Πυλία, καλεσμένοι του δραστήριου Πολιτιστικού Συλλόγου.

Το αλώνι στήθηκε στο γήπεδο του χωριού και όλα ήταν όπως παλιά. Στο κέντρο του αλωνιού βρίσκεται το στιχερό, ένα χοντρό και γερό ξύλο μπηγμένο στο χώμα, όπου δέθηκε το άλογο του Θανάση Κυριακόπουλου, από το ιπποφορβείο του στο γειτονικό χωριό Χατζή.
Σιγά σιγά άρχισαν να απλώνουν κυκλικά τα δεμάτια και ο αγωγιάτης, χτυπώντας ελαφρά το άλογο με το καμουτσίκι, αρχίζει να γυρίζει, γύρω γύρω, μέχρι τα χειρόβολα να γίνουν άχυρο.
Στη συνέχεια έγινε το λίχνισμα με τα δεκριάνια. Πετώντας ψηλά τα άχυρα ο αέρας τα διαχωρίζει από τον καρπό.
Τα παλιά τα χρόνια οι αγρότες δεν έπαιρναν μόνο τον καρπό, αλλά και το άχυρο, που και ήταν πρώτης τάξεως τροφή για τα ζώα του χειμώνα. Τώρα και οι ζωοτροφές εισάγονται.
Την καταπληκτική αυτή εμπειρία μοιραστήκαμε με τριάντα Αμερικανούς φοιτητές, φιλοξενούμενους του Μανιατάκειου Ιδρύματος, που συμμετέχουν σε πρόγραμμα Μεσογειακής Διατροφής, αλλά και συνεργάτες του περιοδικού National Geographic Ιταλίας, τον Antonio Politano και την Elena Ceccarelli, που κατέγραψαν με κάθε λεπτομέρεια τα δρώμενα και θα δημοσιευθούν σε επόμενο τεύχος του περιοδικού.
Οι κάτοικοι του μικρού αυτού χωριού του Δήμου Πύλου – Νέστορος τιμούν την παράδοσή τους και με κάθε τρόπο προσπαθούν να την προβάλλουν.
Μια βόλτα στα σοκάκια του χωριού μάς έπεισε γι’ αυτό.
Τεράστια γκράφιτι στους τοίχους των σπιτιών περιγράφουν την αγροτική ζωή των περασμένων χρόνων, όπως όργωμα, αλώνισμα, μάζεμα της ελιάς κ.λπ.

«Δράστης» της παρέμβασης ο γνωστός Skitsofrenis, που το περσινό καλοκαίρι – καλεσμένος του δικηγόρου Αντώνη Κατσά – έδωσε ζωή στους άψυχους τοίχους των σπιτιών του χωριού.
Πρωταγωνίστριες σ’ αυτήν τη γιορτή αναδείχθηκαν οι γυναίκες του χωριού που είχαν ετοιμάσει και του πουλιού το γάλα, προκειμένου να το προσφέρουν στους επισκέπτες.
Από παραδοσιακές μπουκιές, κεντητά ψωμιά και παραδοσιακές πίτες, μέχρι γεμιστά και όσπρια, καθώς και τοπικά γλυκίσματα.

Οι γυναίκες ακόμη τραγούδησαν παραδοσιακά τραγούδια και χόρεψαν με άνδρες χορευτές από το χωριό και τα γειτονικά χωριά, όλοι ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές.

Έκθεση εικόνων