των Πέτρου Τσώνη και Σταύρου Χ. Μαρτίνου
φωτο:Γιώργος Σταθόπουλος
Τι έχει αλλάξει από το πρώτο αφιέρωμα στον άγνωστο τότε «θεϊκό τόπο»
Πολυλίμνιο! Είτε το έχει επισκεφθεί κανείς είτε όχι, γνωρίζει ότι πρόκειται για τοποθεσία απαράμιλλης ομορφιάς. Έχει γίνει διάσημο από τα αμέτρητα αφιερώματα σε περιοδικά, εφημερίδες, ιστότοπους, από τις φωτογραφίες των εντυπωσιασμένων επισκεπτών που τις έχουν αναρτήσει στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης.
Κι όμως, δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που το Πολυλίμνιο δεν το γνώριζε κανείς, παρά μόνο οι κάτοικοι μεγάλης ηλικίας του γειτονικού χωριού, της Χαραυγής.
Ήταν το Φεβρουάριο του 2001, όταν έγινε η πρώτη παρουσίαση του Πολυλιμνίου. Πρώτοι παρουσιάσαμε αυτό το μέρος εμείς, το «Flash της Μεσσηνίας». «Πολυλίμνιο, ένας θεϊκός άγνωστος τόπος μέσα από την ιδιόρρυθμη ματιά του Μεσσήνιου σκηνοθέτη Σάκη Μανιάτη», ήταν ο χαρακτηριστικός τίτλος του αφιερώματος.
Έχουν περάσει 13 χρόνια από τότε, το Πολυλίμνιο εξακολουθεί να είναι «θεϊκός τόπος», είναι όμως και εκτεθειμένος στη νεοελληνική συμπεριφορά και νοοτροπία, που δε δείχνει σεβασμό στο φυσικό πλούτο.
Στο κείμενό του, το Φεβρουάριο του 2001, ο σκηνοθέτης Σάκης Μανιάτης περιγράφει με παραστατικό τρόπο το πόσο δυσκολεύτηκε ο ίδιος και οι υπόλοιποι φυσιολάτρες να βρουν και να εξερευνήσουν αυτή την περιοχή, που είχε κρυφτεί από την πυκνή βλάστηση.
Ευτυχώς, έτυχε να είναι τότε δήμαρχος Βουφράδος ο Σπύρος Κοντοθανάσης, ο οποίος, χάρη και στο πάθος των πρώτων εξερευνητών αυτής της περιοχής, του δικηγόρου Δημήτρη Δουλάμη, του πρώην διευθυντή Δασών Παναγιώτη Μπαζίγου και του Σάκη Μανιάτη, έδειξε αμέσως ενδιαφέρον και με τα λιγοστά μέσα του Δήμου προέβη σε διάφορες παρεμβάσεις, που κατέστησαν το Πολυλίμνιο επισκέψιμο.
Έκτοτε, σιγά σιγά, το Πολυλίμνιο άρχισε να γίνεται γνωστό, χρόνο με το χρόνο οι επισκέπτες του αυξάνονται και πλέον είναι από τους λεγόμενους must προορισμούς όσων επιλέγουν τη Μεσσηνία για παραθερισμό.
Το θέμα που μπαίνει, όμως, είναι κατά πόσο η γύρω περιοχή, αλλά και όλη η Μεσσηνία έχουν «εκμεταλλευτεί» το Πολυλίμνιο για την τόνωση της τοπικής οικονομίας, την προβολή των τοπικών προϊόντων κ.λπ.
Επισκεφθήκαμε το Πολυλίμνιο και το γειτονικό χωριό της Χαραυγής, μιλήσαμε με επαγγελματίες, κατοίκους και το Δήμο και σε γενικές γραμμές διαπιστώσαμε ότι η γύρω περιοχή έχει σχετικά ωφεληθεί από την κίνηση σε αυτό το φυσικό μνημείο. Ωστόσο, όλοι τονίζουν ότι το όφελος θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερο, αρκεί να γίνουν κάποιες υποδομές, σχετικά μικρού κόστους.
Πήγαμε στο Πολυλίμνιο στα τέλη Ιουνίου. Δροσιστήκαμε στα σκεπασμένα από τα πλατάνια μονοπάτια δίπλα από τα νερά του Πολυλιμνίου. Απολαύσαμε τη θέα των λιμνών και των καταρρακτών. Είδαμε ξένους τουρίστες να απολαμβάνουν το μπάνιο τους στις λίμνες. Άλλους να εξερευνούν το μέρος εντυπωσιασμένοι από τη φυσική ομορφιά. Είδαμε φοιτητές από την Αθήνα να απαθανατίζουν τις εικόνες με τις φωτογραφικές τους μηχανές. Άλλους να έχουν αφεθεί στη μαγεία του τόπου. Δε χρειάστηκε ώρα για να καθαρίσει και το δικό μας μυαλό, να αναζωογονηθούμε.
Μετά την απολαυστική περιήγηση στο «θεϊκό τόπο» πήραμε το δρόμο για το χωριό, για να μιλήσουμε με τους κατοίκους και τους επαγγελματίες.
ΦΩΤΗΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Πρώτη στάση στο εστιατόριο «Καταρράκτης», ένα χώρο μέσα στο πράσινο και την πέτρα, που σε κερδίζει αμέσως. Ο ιδιοκτήτης του «Καταρράκτη», Φώτης Ασημακόπουλος, ήταν μετανάστης στον Καναδά επί 20 χρόνια, γύρισε στο χωριό του και πριν από επτά χρόνια άνοιξε εστιατόριο, το πρώτο στη Χαραυγή.
«Το Πολυλίμνιο πρέπει να μπει στην προτεραιότητα του ενδιαφέροντος του Δήμου Μεσσήνης, γιατί έχει πολύ να ωφεληθεί η περιοχή», μας είπε, εννοώντας με αυτόν τον έμμεσο τρόπο ότι το ποτάμι δεν έχει αξιοποιηθεί ακόμη στο βαθμό που θα έπρεπε.
Οι δουλειές του, μας είπε ο Φώτης Ασημακόπουλος, πηγαίνουν καλά. Τον έχει βοηθήσει, δε, η συνεργασία του με διάφορα τουριστικά γραφεία και την Costa Navarino. Όταν, λοιπόν, οι τουρίστες κατεβαίνουν στο Πολυλίμνιο, επιστρέφουν στον «Καταρράκτη» για φαγητό. Όπως τόνισε, μαγειρεύει μόνο με ελαιόλαδο, προσφέρει τοπικό κρασί και η κουζίνα του είναι παραδοσιακή.
Η μεγάλη κίνηση στο Πολυλίμνιο παρατηρείται το διάστημα από τα μέσα Ιουλίου μέχρι τα τέλη Αυγούστου, είπε ο Φώτης Ασημακόπουλος και επισήμανε ότι φέτος είναι πολλοί οι επισκέπτες από τη Ρωσία, την Ολλανδία, αλλά και την Αγγλία.
Το μεγάλο πρόβλημα, τόνισε, προέκυψε στις αρχές του καλοκαιριού. Άγνωστοι έσπασαν αυτοκίνητα επισκεπτών, διαδόθηκε μέσω του διαδικτύου ότι υπάρχει κίνδυνος και το αποτέλεσμα ήταν να πέσει η επισκεψιμότητα για ένα διάστημα, ακόμη και κατά 50% σε σχέση με πέρσι!
Άλλα θέματα είναι η κατάσταση του δρόμου για το Πολυλίμνιο, ο οποίος, όπως ανέφερε ο κ. Ασημακόπουλος, πρέπει να συντηρείται τακτικά. Επίσης, σημείωσε ότι ο Δήμος Μεσσήνης θα έπρεπε να διαθέσει έναν υπάλληλο που θα φροντίζει για την καθαριότητα της περιοχής και τη γενικότερη περιποίησή της.
Εμείς στο ποτάμι είδαμε κρεμασμένες στα δέντρα σακούλες για τα απορρίμματα των σκουπιδιών (κάποτε υπήρχαν και μικροί ξύλινοι κάδοι που έχουν καταστραφεί). Μάθαμε ότι οι σακούλες είναι του Φώτη Ασημακόπουλου, που έχει αναλάβει ο ίδιος τον καθαρισμό του ποταμού, όπως επίσης εκείνος επισκεύασε και το κιόσκι στην είσοδο του Πολυλιμνίου, το οποίο υπήρχε κίνδυνος να καταρρεύσει, ακόμη και να προκαλέσει τραυματισμούς.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Στη Χαραυγή συναντήσαμε τον Απόστολο Δρακόπουλο, που παραδέχτηκε αμέσως ότι το Πολυλίμνιο έχει ωφελήσει το χωριό. «Αν δεν υπήρχε το Πολυλίμνιο, τα μαγαζιά θα είχαν κλείσει, δε θα μπορούσαν να συντηρηθούν από τους κατοίκους του χωριού. Κάθε μέρα έρχονται 3-4 πούλμαν», μας είπε για να δείξει την κίνηση που υπάρχει.
Εκείνο που πρέπει να γίνει, τόνισε, είναι να πάει φως στο Πολυλίμνιο και να μεγαλώσει το πάρκινγκ, χωρίς όμως να επιβαρυνθεί το φυσικό περιβάλλον. Επίσης, σημείωσε ότι πρέπει να δοθεί βάρος στην καθαριότητα, αν και αναγνώρισε ότι οι Δήμοι δεν έχουν πολλές δυνατότητες, ενώ πρόσθεσε πως δεν είναι οι ξένοι εκείνοι που βρωμίζουν.
Τέλος, είπε ότι μέρη σαν το Πολυλίμνιο δεν υπάρχουν, γι’ αυτό και πρέπει αξιοποιηθεί σωστά.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΟΣ
Πιο μετρημένος για το όφελος που έχει η περιοχή ήταν ο Χριστόδουλος Χριστοδουλάκος. «Υπάρχουν μέρες που μπορεί να έρθουν και 500 άτομα, όμως ελάχιστοι θα αφήσουν χρήματα, άντε να αγοράσουν ένα μπουκάλι νερό» είπε χαρακτηριστικά.
Θέμα μεγάλης σημασίας είναι το πάρκινγκ, σημείωσε ο κ. Χριστοδουλάκος και ειδικότερα τόνισε ότι πρέπει να μεγαλώσει, γιατί σημειώνεται το αδιαχώρητο. Επίσης, υπογράμμισε ότι πρέπει να κατασκευαστούν χώροι υγιεινής στην είσοδο του Πολυλιμνίου.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΡΑΓΚΟΣ
«Η περιοχή έχει βοηθηθεί ελάχιστα» υποστήριξε και ο Ιωάννης Φράγκος. Όπως σημείωσε, το μόνο που έχει γίνει στο Πολυλίμνιο είναι η διαμόρφωση του παραποτάμιου μονοπατιού και τίποτα περισσότερο. Μίλησε για πλήρη αδιαφορία από την πλευρά του Δήμου και το πιο σημαντικό έργο που τόνισε ότι πρέπει να γίνει, είναι η διάνοιξη του μονοπατιού που συνδέει άμεσα το χωριό με το Πολυλίμνιο. Με το μονοπάτι αυτό, εξήγησε, οι επισκέπτες θα πηγαίνουν με τα πόδια στο ποτάμι, ξεκινώντας από το χωριό, κάτι που θα βοηθήσει περισσότερο τα καταστήματα.
Επίσης, ο κ. Φράγκος ανέφερε ότι είναι ανάγκη να κατασκευαστεί μια ξύλινη σκάλα στο μεγάλο καταρράκτη, για την πιο ασφαλή πρόσβαση των επισκεπτών, ενώ ζήτησε, επίσης, να αναπαλαιωθεί ο υδρόμυλος πάνω από τον καταρράκτη, για την προσέλκυση πολύ περισσότερου κόσμου.
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Γραμματικόπουλος, που είναι τοπικός σύμβουλος στη Χαραυγή, σημείωσε ότι πράγματι πολύς κόσμος επισκέπτεται το ποτάμι, αλλά σχολίασε ότι από τους 100 επισκέπτες είναι ζήτημα αν σταματούν στα καταστήματα του χωριού οι δέκα. Επίσης, σχολίασε ότι «ο Δήμος είναι απών από όλα».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Γιάννης Δρακόπουλος υπογράμμισε ότι θα πρέπει να αξιοποιηθεί όλη η περιοχή από τη Μαυρολίμνα μέχρι τα Τσαγκαρούλια, γιατί το φυσικό της κάλλος είναι εκπληκτικό.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΕΡΓΗΣ
Ο Δημήτρης Βεργής, που έχει οινοπαντοπωλείο στη Χαραυγή, τόνισε ότι πρέπει να βελτιωθεί τόσο ο δρόμος που πάει στο ποτάμι όσο και τα μονοπάτια. Σε ό,τι αφορά την καθαριότητα, ο κ. Βεργής υποστήριξε ότι ο Δήμος Μεσσήνης είναι φυσικό να μην μπορεί να αντεπεξέλθει, γι’ αυτό και έβαλε για προβληματισμό την πρόταση επιβολής ενός χαμηλού εισιτηρίου, ώστε ο Δήμος με τα έσοδα που θα έχει να καλύπτει τις δαπάνες για τη φροντίδα του χώρου.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΣ
Στην είσοδο της Χαραυγής ο Κωνσταντίνος Αλεβίζος, παραγωγός, πουλάει παραδοσιακά προϊόντα δικά του, από ελαιόλαδο και ελιές μέχρι καρύδια, κουλουράκια, βότανα κ.λπ. Μας είπε ότι υπάρχει κίνηση, όμως τόνισε ότι οι ξένοι είναι πολύ σφιχτοί στα έξοδά τους. Τα κτήματα δεξιά και αριστερά του δρόμου που κατεβαίνει στο Πολυλίμνιο είναι δικά του και σχεδιάζει να φτιάξει «Σνακ Μπαρ». Αν όλα πάνε καλά, το μαγαζί θα είναι έτοιμο του χρόνου.
ΦΩΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΑΣ
Ο πρόεδρος της Χαραυγής, Φώτης Καστόρας, επέμεινε ότι πρέπει να διανοιχθεί το μονοπάτι που συνδέει το χωριό κατευθείαν με το ποτάμι. Είναι απαραίτητο έργο, τόνισε, γιατί οι επισκέπτες θα μπορούν γρήγορα να μεταβούν στο Πολυλίμνιο.
Επίσης, αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα δημιουργίας αναψυκτηρίου και χώρων υγιεινής στην είσοδο του Πολυλιμνίου, σημειώνοντας ότι υπάρχει υπόσχεση και του δημάρχου, Στάθη Αναστασόπουλου, για το συγκεκριμένο έργο.
Ακόμη, είπε ότι πρέπει να βελτιωθεί ο δρόμος για το ποτάμι, γιατί οι επισκέπτες διστάζουν να κατέβουν λόγω της κατάστασης που βρίσκεται αυτός σήμερα.
Ακολούθως μεταβήκαμε στη Μεσσήνη, προκειμένου να μιλήσουμε για το Πολυλίμνιο με το δήμαρχο, Στάθη Αναστασόπουλο, ο οποίος είχε μαζί του και τον Σπύρο Κοντοθανάση, δημοτικό σύμβουλο και πρώην δήμαρχο Βρουφράδος, τον πρώτο, όπως προαναφέραμε, που ενδιαφέρθηκε και προχώρησε σε παρεμβάσεις για να διευκολυνθεί η προσβασιμότητα στο ποτάμι.
ΣΤΑΘΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Ξεκινώντας ο κ. Αναστασόπουλος αναγνώρισε ότι «το Πολυλίμνιο είναι ένα μνημείο μοναδικού φυσικού κάλλους, με πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα. Η Αρχαία Μεσσήνη, το Πολυλίμνιο και η παράκτια ζώνη του Δήμου μας, μαζί με τα άλλα μνημεία και τις ομορφιές της περιοχής μας, είναι οι εξαιρετικοί πόροι που διαθέτουμε για την τουριστική μας ανάπτυξη».
Όπως διαβεβαίωσε, η Δημοτική του Αρχή με το που ανέλαβε το τιμόνι του Δήμου δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για τη φροντίδα και την ανάδειξη του Πολυλιμνίου και τόνισε ότι σε αυτό το πλαίσιο έχουν γίνει σημαντικές παρεμβάσεις, όπως εργασίες αποκατάστασης της βατότητας του παραποτάμιου μονοπατιού, κατασκευή μιας καινούργιας ξύλινης γέφυρας που δένει με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής, αποκατάσταση κατολίσθησης βράχων και δέντρων μέσα στο φυσικό μνημείο κ.λπ.
Ο δήμαρχος Μεσσήνης σημείωσε ότι από την πρώτη στιγμή μπήκε στο σχεδιασμό του Δήμου η ανέγερση ενός Κέντρου Ενημέρωσης-Αναψυκτηρίου, με χώρους υγιεινής, στην είσοδο του Πολυλιμνίου, κάτι, όμως, που τελικά είναι αδύνατο να γίνει λόγω των περιορισμών δόμησης σε σχέση με τη γεωμετρία του ακινήτου που έχει ο Δήμος στην ιδιοκτησία του. Εντούτοις, ο Στάθης Αναστασόπουλος ανακοίνωσε ότι ο Δήμος βρίσκεται σε επαφή με τη Δασική Υπηρεσία, ώστε να συνάψουν προγραμματική σύμβαση και να δημιουργηθεί το Κέντρο Ενημέρωσης-Αναψυκτήριο σε καταλληλότερο χώρο.
Εκείνο που ο δήμαρχος τόνισε ότι πρέπει να έχουν όλοι υπόψη τους, είναι πως ο χώρος δεν ανήκει στο Δήμο, άρα δεν μπορεί να κάνει τίποτα εκεί, παρά μόνο σε συνεργασία με τη Δασική Υπηρεσία. Ως εκ τούτου, σημείωσε ότι δεν μπορεί να επιβληθεί και ένα χαμηλό εισιτήριο για την είσοδο στο χώρο, ώστε να αποκτήσει ο Δήμος έσοδα, τα οποία θα διαθέτει για την καλύτερη αξιοποίησή του.
Ο κ. Αναστασόπουλος αναφέρθηκε και σε σειρά άλλων παρεμβάσεων που έχουν γίνει στην περιοχή από το Δήμο, όπως η ασφαλτόστρωση ενός τμήματος του δρόμου από το χωριό προς το ποτάμι κ.ά.
Σχετικά με το αίτημα της πλειοψηφίας των κατοίκων και επαγγελματιών της Χαραυγής, τη διάνοιξη δηλαδή του παλιού μονοπατιού που θα συνδέει απευθείας το χωριό με το ποτάμι, ώστε η αφετηρία και ο τερματισμός των περπατητών να είναι η Χαραυγή, ο δήμαρχος διαβεβαίωσε ότι πρόκειται για έργο προτεραιότητας για τη Δημοτική Αρχή. Δεσμεύτηκε ότι θα γίνει το αμέσως επόμενο διάστημα και, μάλιστα, αναγνώρισε ότι θα αυξήσει την επισκεψιμότητα στα καταστήματα του χωριού.
Σε ό,τι αφορά την κατάσταση του χωματόδρομου που οδηγεί στο ποτάμι, ο δήμαρχος είπε ότι γίνονται συνεχώς εργασίες συντήρηση. Επίσης, δήλωσε ότι γνωρίζει τον παλιό μύλο που υπάρχει πάνω από το μεγάλο καταρράκτη και πως είναι στις επιδιώξεις της Δημοτικής Αρχής η αποκατάσταση και η λειτουργία του, επαναλαμβάνοντας όμως ότι ο χώρος αυτός δεν ανήκει στο Δήμο και δεν έχει την ελευθερία να παρεμβαίνει.
Ο κ. Αναστασόπουλος αναφέρθηκε και στο ρόλο των κατοίκων και των επαγγελματιών της περιοχής για τη φροντίδα του Πολυλιμνίου, επισημαίνοντας ότι ο Δήμος δεν έχει πολλές δυνατότητες, λόγω των λίγων εργαζομένων που διαθέτει. Παρατήρησε, λοιπόν, ότι «η λειτουργία του χώρου επαφίεται στο ενδιαφέρον και των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή και, πράγματι, υπάρχει ανταπόκριση από την πλευρά τους, καθώς και από την πλευρά των κατοίκων. Υπάρχει ανταπόκριση σε μεγάλο βαθμό και τους συγχαίρω γι’ αυτό».
Πρόσθεσε ότι ανταπόκριση, ως προς την καθαριότητα του χώρου, υπάρχει και από εθελοντές και, μάλιστα, αναφέρθηκε με ευχαριστίες σε πρόσφατη εθελοντική δράση καθαρισμού από το Navarino Outdoors της Costa Navarino, που συνδυάστηκε και με άσκηση διάσωσης, με τη συμμετοχή και της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης.
Σχετικά με το ζήτημα της ασφάλειας και τα περιστατικά του σπασίματος και των διαρρήξεων αυτοκινήτων, ο δήμαρχος Μεσσήνης σημείωσε ότι η συγκεκριμένη περιοχή υπάγεται στο Αστυνομικό Τμήμα Πύλου, προς το οποίο η Δημοτική Αρχή έχει κάνει παρεμβάσεις, ώστε να υπάρξει αυξημένη αστυνόμευση. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «στο σχεδιασμό μας είναι να εγκαταστήσουμε κάμερα, ώστε να έχει η Αστυνομία τη δυνατότητα να εντοπίζει τους δράστες σε ενδεχόμενα μελλοντικά περιστατικά».
Ο δήμαρχος Μεσσήνης δήλωσε ότι με την υλοποίηση του σχεδιασμού της Δημοτικής του Αρχής η περιοχή του Πολυλιμνίου θα αναδειχθεί πολύ περισσότερο και θα γίνει ακόμη περισσότερο πόλος έλξης επισκεπτών, πρόσθεσε όμως ότι «επιβάλλεται και οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στη Χαραυγή να ευαισθητοποιηθούν και οι υπηρεσίες που προσφέρουν στους επισκέπτες τους να είναι άριστες. Να δίνουν στους τουρίστες ποιοτικά τοπικά και παραδοσιακά προϊόντα. Έτσι θα επιτύχουμε τη στέρεη ανάπτυξη, όχι μόνο της Χαραυγής, αλλά της ευρύτερης περιοχής, με επίκεντρο το Πολυλίμνιο».
ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΝΤΟΘΑΝΑΣΗΣ
Ο Σπύρος Κοντοθανάσης, ο πρώτος δήμαρχος που ασχολήθηκε με το Πολυλίμνιο, θέλησε από την πλευρά του να αναφερθεί πρώτα πρώτα στο ρόλο που έπαιξαν, ώστε να γίνει γνωστή η περιοχή, ο Δημήτρης Δουλάμης, ο Παναγιώτης Μπαζίγος και ο Σάκης Μανιάτης. Ο ίδιος δήλωσε ότι αισθάνεται χαρά και ικανοποίηση, διότι το Πολυλίμνιο είναι πλέον διεθνώς γνωστό. Αναφέρθηκε στα έργα που έγιναν επί δημαρχοντίας του στο ποτάμι, ενώ τόνισε ότι «η σημερινή Δημοτική Αρχή, με τα πενιχρά έσοδα που έχει, προσπαθεί να ανταποκριθεί στην αναγκαιότητα για την καλύτερη ανάδειξη του Πολυλιμνίου. Το μεγάλο εμπόδιο, ωστόσο, είναι ότι η περιοχή δεν ανήκει στο Δήμο, που σημαίνει ότι δεν έχουμε την αρμοδιότητα και τη δυνατότητα να επέμβουμε μόνοι μας».
ΣΑΚΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ
Κλείνουμε με το σκηνοθέτη Σάκη Μανιάτη, τον συγγραφέα του πρώτου αφιερώματος στο Πολυλίμνιο, που εφιστά τον κίνδυνο αλλοίωσης αυτού του μνημείου.
Μας είπε χαρακτηριστικά: «Αναρωτιέμαι μήπως δεν έπρεπε να βγάλω το Πολυλίμνιο στην επιφάνεια. Έχω αυτή την ένσταση απέναντι στον εαυτό μου, γιατί βλέπω ότι είναι άθλιος ο τρόπος με τον οποίο ο σημερινός Έλληνας προσεγγίζει το φυσικό κάλλος. Περπατάς, σκαρφαλώνεις δίπλα στο ποτάμι και δίπλα σου είναι παρατημένα κουτάκια κόκα κόλα και σκουπίδια. Με ενοχλεί βαθιά και αυτή είναι η αιτία που αναρωτιέμαι μήπως δεν έκανα καλά που το έβγαλα στη φόρα».
Ωστόσο, ο Σάκης Μανιάτης δεν παραβλέπει την άλλη όψη του νομίσματος: «Από την άλλη, χώροι όπως το Πολυλίμνιο, η Νέδα, η Καρυά, προσφέρουν, δωρίζουν αν θέλεις, ένα είδος ανάπτυξης στο χώρο, στα γύρω χωριά και, κατ’ επέκταση, σε όλο το νομό. Αν πρόσεχε λίγο περισσότερο η Πολιτεία και αν ο κόσμος σεβόταν λίγο περισσότερο τον εαυτό του, τότε δε θα είχα επιφύλαξη. Έχω επισκεφθεί μέρη φυσικού κάλλους στο εξωτερικό που είναι πραγματικές οάσεις για τον κόσμο. Εκεί, όμως, δεν προσβάλλουν τη φύση».
Ο Σάκης Μανιάτης εξέφρασε την άποψη ότι ένα μικρό εισιτήριο για την είσοδο στο χώρο ίσως θα βοηθούσε, με την έννοια ότι θα εξασφαλιζόταν ένα έσοδο για να προστατεύεται καλύτερα το ποτάμι.
Εκείνο που θέλησε να υπογραμμίσει ο σκηνοθέτης είναι ότι είναι ανεπίτρεπτο να ξεχνιούνται οι άνθρωποι που ανακάλυψαν αυτόν τον τόπο, ο Δημήτρης Δουλάμης και ο Παναγιώτης Μπαζίγος. Είπε χαρακτηριστικά: «Το θεωρώ ανήθικο να γίνεται οποιαδήποτε εκδήλωση στο Πολυλίμνιο και να μην προσκαλούνται ο Δουλάμης και ο Μπαζίγος, δε λέω για τον εαυτό μου, γιατί εμένα δε με ενδιαφέρει».
Κλείνοντας, ο Σάκης Μανιάτης απηύθυνε έκκληση στον κόσμο, η οποία δεν αφορά μόνο το Πολυλίμνιο: «Να προσέξουμε περισσότερο τη φύση, να τη σεβαστούμε περισσότερο. Είναι χιλιοειπωμένο, αλλά την έχουμε πολύ μεγάλη ανάγκη. Η φύση μάς προσφέρει ηρεμία, γαλήνη, ικανοποίηση, φορτίζει τις μπαταρίες μας. Ας την προσέξουμε…»
«ΠΟΛΥΛΙΜΝΙΟ»
Δώδεκα χρόνια από την ανάδειξή του
Του δρος Παναγιώτη Μπαζίγου
Έχουν περάσει δώδεκα χρόνια από τότε που ο δικηγόρος Καλαμάτας, Δημήτριος Δουλάμης, ο σκηνοθέτης Σάκης Μανιάτης και άλλοι τοπικοί παράγοντες του Δημοτικού Διαμερίσματος Χαραυγής ζήτησαν να επισκεφτούμε «ένα όμορφο τόπο στην περιοχή τους, που ήταν εφάμιλλος ή και καλύτερος της Νέδας», προκειμένου να αναδειχθεί.
Είχε προηγηθεί η ανάδειξη της Νέδας, χάρις στις προσπάθειές μας, με πρωτεργάτη τον τότε Κοινοτάρχη Πέτρας, καθηγητή φιλόλογο Βασίλη Μαστραγγελόπουλο, το νυν πρόεδρο του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής Κώστα Καράμπελα και πρόεδρο του Συλλόγου Φίλων της Νέδας, άλλους πολίτες και παράγοντες, κυρίως από τον τέως Δήμο Είρας.
Η διάβαση του ποταμού προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον και δημιούργησε μεγάλη επισκεψιμότητα, κυρίως από τους νέους της νοτιοδυτικής Πελοποννήσου και όχι μόνο. Αυτή η φήμη έγινε αφορμή, για τους κατοίκους της Χαραυγής, να κάνουν κάτι για το δικό τους ποτάμι, στο οποίο σχηματίζονταν περί τις οκτώ λίμνες.
Από τις επισκέψεις που πραγματοποιήσαμε, καταγράψαμε τα χαρακτηριστικά της περιοχής, μελετήσαμε τα δυνατά και αδύνατα στοιχεία του χώρου και αξιολογήσαμε τα ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία του τοπίου, με σκοπό να αποκτήσει η περιοχή χαρακτήρα οπτικού πόρου από διημερεύσεις πολιτών. Μέσα από την πίεση και την περίσκεψη για την αξιοποίηση της περιοχής, καθισμένοι στα βράχια πάνω από τη «Μαυρόλιμνα», συζητώντας και σιωπώντας, ήρθε η έμπνευση να ονομαστεί όλος ο χώρος «Πολυλίμνιο». Ήταν ένας όρος περιεκτικός, μονολεκτικός και προκλητικά ενδιαφέρων, ως νεολογισμός.
Το πρώτο ψέλλισμα του όρου έγινε ασμένως αποδεκτό από όλη την ομάδα και από τότε καθιερώθηκε. Η ονομασία βοήθησε την ανάδειξη του χώρου και έπαιξε σημαντικό ρόλο.
Δώδεκα χρόνια μετά, το Πολυλίμνιο έχει γίνει γνωστό σχεδόν σε όλη την Ελλάδα, αλλά και σε πολλούς κάτοικους του εξωτερικού.
Το ερώτημα, αν αξιοποιείται ως οπτικός πόρος και χώρος δημιουργίας εισοδήματος, έχει δύο παραμέτρους. Η μία αφορά στην επισκεψιμότητα. Αυτή υπάρχει σε υψηλότερο βαθμό από ό,τι στη Νέδα. Γιατί προσεγγίζεται ευκολότερα από μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες, δώδεκα μήνες το χρόνο. Η άλλη παράμετρος αφορά στη δημιουργία τοπικού εισοδήματος. Στο χώρο της εστίασης το Πολυλίμνιο διαθέτει ένα κατάστημα, τα Πλατάνια στη Νέδα πέντε. Το μειονέκτημα της δυσκολότερης προσέγγισης στη Νέδα γίνεται πλεονέκτημα στην εστίαση, αφού ο επισκέπτης μένει περισσότερο χρόνο και έχει ανάγκη φαγητού.
Ποιες οικονομικές δραστηριότητες θα ανθούσαν στο Πολυλίμνιο; Η απάντηση έχει να κάνει με τις ανάγκες των επισκεπτών. Δεν μπορεί να φανταστεί κανείς πόσες ανάγκες μπορεί να αναδείξει στους επισκέπτες ο ευφυής επιχειρηματίας. Ο επαγγελματίας που δεν ικανοποιεί ανάγκες επισκεπτών δεν έχει λόγο ύπαρξης και αυτός που δεν αναδεικνύει ανάγκες, θα μαραζώνει.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να διαγνωστούν αυτές οι ανάγκες, ο πιο απλός είναι να ρωτάμε τους επισκέπτες τι θέλουν. Και να προσπαθούμε να το καλύψουμε.
Ένας πιο επαγγελματικός τρόπος είναι να τις ανακαλύπτουμε εμμέσως με κάποιες τεχνικές.
