{συνέντευξη στον Σταύρου Χ. Μαρτίνου}
Ανοίγει την εξώπορτα του σπιτιού του ο κ. Παναγιώτης Δούσης, μπαίνουμε μέσα, κοιτώ το χώρο και μένω έκπληκτος… Μια τεράστια βιβλιοθήκη και άλλα ράφια στους γύρω τοίχους γεμάτα μετάλλια και κύπελλα! Πολλές δεκάδες μετάλλια και κύπελλα!
Έπειτα από λίγο ακολουθεί η δεύτερη μεγάλη έκπληξη. Ο 84χρονος κ. Δούσης με πηγαίνει σε άλλον χώρο του σπιτιού του, που κι αυτός ήταν γεμάτος με μετάλλια, κύπελλα και πλακέτες!
Το πιο δυνατό, όμως, συναίσθημα ήταν, όταν ο ανεπανάληπτος αυτός δρομέας ξεκίνησε να μου μιλάει. Άνθρωπος αγνός, ευγενής, γεμάτος δύναμη, πίστη, θέληση, υγεία. Διανύει την ένατη δεκαετία της ζωής του και συνεχίζει κάθε Σαββατοκύριακο να τρέχει σε αγώνες μεγάλων αποστάσεων και πάντα να είναι πρώτος στην κατηγορία του. Ξεκίνησε να τρέχει μικρός, είχε την ευκαιρία να γίνει πρωταθλητής, όταν τον ζήτησε ο Ολυμπιακός, αλλά ο Μεσσηνιακός δεν τον έδωσε. Σταμάτησε τους αγώνες νέος, αλλά δε σταμάτησε ποτέ να προπονείται. Δούλεψε σκληρά, έφτιαξε την οικογένειά του και, όταν πήρε σύνταξη, προπονήθηκε εντατικότατα για δέκα χρόνια και ξανάρχισε τους αγώνες. Από τότε δεν έχασε ποτέ, εκτός από δύο φορές που ήρθε δεύτερος. Συνεχίζει να αγωνίζεται, τα τελευταία χρόνια χωρίς στομάχι, το οποίο του αφαιρέθηκε λόγω προβλήματος υγείας. Είναι ένας αληθινός ήρωας. Τον τιμούν παντού όπου πηγαίνει να τρέξει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Δεν τον έχουν τιμήσει μόνο η πόλη του, η Καλαμάτα και το χωριό του, η Σπερχογεία…
-Πότε τρέξατε για πρώτη φορά στη ζωή σας;
Το 1948, ήμουν 15 ετών, μέναμε στην Καλαμάτα. Ήρθε ένας από τη Θουρία και μας λέει «παιδιά στις 2 Μαΐου, του Μαη-Θανάση που λέμε, γίνεται ένας αγώνας». Εμείς δεν είχαμε ιδέα, δεν ξέραμε τι είναι οι αγώνες. Παιδιά του πολέμου και της κατοχής ήμασταν, πού να ξέρουμε απ’ αυτά.
Μαζευτήκαμε καμιά 150αριά ξυπόλητα παιδιά -παπούτσια θα φορούσαν μόνο 5-6- και, όταν μας είπαν, αρχίσαμε να τρέχουμε. Η διαδρομή ήταν 3 χιλιόμετρα. Στην αρχή έμεινα πίσω, μπροστά μου ήταν περίπου 50 παιδιά, όσο συνέχιζε ο αγώνας όμως τόσο προχωρούσα. Έφτασα μπροστά μαζί με ένα χωροφύλακα από τη Μάνη που υπηρετούσε στη Θουρία. Πηγαίναμε μαζί μέχρι το τέλος που με πέρασε με ένα μέτρο διαφορά.
-Μετά πότε ξανατρέξατε;
Στη Θουρία με είδαν άνθρωποι του Μεσσηνιακού, που με πήραν στο γήπεδο. Εκεί τα έχασα, δεν είχα ξαναπάει. Του Αγίου Πνεύματος ο Μεσσηνιακός με έστειλε στη Βαλύρα, όπου γίνονταν αγώνες 5 χιλιομέτρων, και βγήκα πρώτος. Του Αϊ-Λιά με έστειλε στο Μελιγαλά, που βγήκα πάλι πρώτος. Τα έχασαν οι άνθρωποι και με έστειλαν σε κάτι αγώνες στο Άργος, προς τιμήν του Τζιμ Λόντου. Βγήκα πάλι πρώτος και, μάλιστα, θυμάμαι ότι μου έδωσαν ένα αρνί ως δώρο. Την άλλη μέρα πήγαμε στο Ναύπλιο, όπου έτρεξα 10 χιλιόμετρα και ξανάρθα πρώτος. Μετά με έστειλαν στους αγώνες στο Μεσολόγγι. Εκεί πήγα δύο μέρες νωρίτερα, αλλά δεν είχα λεφτά, ο Μεσσηνιακός μού έδινε μόνο για τα εισιτήρια. Πήγα στο δήμαρχο του Μεσολογγίου, του είπα ότι δεν έχω να φάω και να κοιμηθώ και φρόντισε εκείνος να πηγαίνω να τρώω σε ένα εστιατόριο και να κοιμάμαι σε ένα ξενοδοχείο. Ήταν η καλύτερή μου, γιατί τότε είχαμε πείνα και δυστυχία. Σε αυτούς τους αγώνες ήρθα δεύτερος.
-Και συνεχίσατε έτσι να τρέχετε;
Συνέχισα στους αγώνες αλλά δούλευα κιόλας πολύ σκληρά, στην αρχή στα κτήματα και μετά σε μια γαλλο-ιταλική εταιρία που έφτιαχνε δίκτυα της ΔΕΗ. Επειδή ήμουν εργατικός, ήθελαν να με πάρουν στην Ευρώπη, αλλά δε με άφησε ο πατέρας μου. Κάθισα εδώ και μετά πήγα στη ΔΕΗ.
-Δουλεύατε λοιπόν και τρέχατε;
Ναι, μέχρι το 1955 που πήγα στρατιώτης στην Αθήνα. Στο Στρατό ήθελαν να διαλέξουν αθλητές και μας πήγαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Εγώ και άλλοι 40 περίπου στρατιώτες ζητήσαμε να τρέξουμε τα 5 χιλιόμετρα, θα κρατούσαν τον έναν ή τους δύο καλύτερους μόνο. Ξεκινήσαμε να τρέχουμε και στην αρχή είχα μείνει πάλι πίσω, μέχρι την 5η στροφή όμως ήμουν μόνος μπροστά και τερμάτισα πρώτος. Τότε ήρθε και μου μίλησε ένας άνθρωπος. «Είμαι ο Τάκης ο Βεντίκος», μου είπε, από την Καλαμάτα. Ήταν προπονητής στον Ολυμπιακό και με πήρε στον Πειραιά. Εγώ ήμουν μόλις πέντε ημερών στρατιώτης, αλλά αυτός μου είπε «μη φοβάσαι, από εδώ και πέρα δε θα ξαναπάς στο Στρατό». Με βάλανε προσκεκολλημένο στην ΑΣΔΕΝ, εκεί ήταν οι αθλητές και οι ποδοσφαιριστές. Σας λέω ότι ξαναπήγα στο Στρατό για να ορκιστώ, έπειτα από οκτώ μήνες και μετά πήγα πάλι για να πάρω το απολυτήριο!
-Γίνατε, δηλαδή, αθλητής του Ολυμπιακού;
Ζήτησα μεταγραφή από το Μεσσηνιακό, αλλά δε με έδινε γιατί έπαιρνε επιχορήγηση από το ΣΕΓΑΣ. Αν καθόμουν στον Ολυμπιακό, θα προχώραγα πολύ μπροστά. Τα δύο χρόνια του Στρατού τα πέρασα πολύ ωραία, με συνεχή προπόνηση. Δεν ήθελα να φύγω μετά, έκλαιγα.
-Απολυθήκατε από το Στρατό και γυρίσατε πίσω στην Καλαμάτα;
Ναι, γύρισα και δούλευα 12-14 ώρες την ημέρα στη ΔΕΗ. Και το βράδυ έβρισκα ευκαιρία να τρέξω, έστω για μισή ώρα.
-Σταμάτησαν, δηλαδή, οι αγώνες;
Έπρεπε να κοιτάξω την οικογένειά μου, τη δουλειά μου, ήταν δύσκολα τα χρόνια εκείνα. Εάν καθόμουν στον Ολυμπιακό θα ήταν διαφορετικά, θα μπορούσα να εξελιχθώ πολύ, γιατί ήμουν τρομερός, δε γινόταν όμως.
Σταμάτησα, λοιπόν, τους αγώνες για αρκετά χρόνια, αλλά συνέχισα να προπονούμαι και το 1988, όταν πήρα σύνταξη, άρχισα εντατική προπόνηση για δέκα χρόνια. Προπονιόμουν πέντε ώρες τη μέρα επί δέκα χρόνια. Το 1998 αισθάνθηκα ότι είμαι έτοιμος και μπήκα στους αγώνες, πρώτη φορά στην Αθήνα. Όσοι με είδαν τα έχασαν. Έλεγαν «ποιος είναι αυτός; Από πού ξεφύτρωσε;». Από το 1998 δεν έχω χάσει κανέναν αγώνα.
-Σε πόσους αγώνες έχετε τρέξει, πόσα χιλιόμετρα έχετε κάνει; Το έχετε υπολογίσει ποτέ;
Θα έχω κάνει πάνω από δύο φορές το γύρο της Γης. Μέχρι 78 ετών έτρεχα 30 χιλιόμετρα τη μέρα, 20 το πρωί και 10 το απόγευμα. Ούτε οι πρωταθλητές δεν έτρεχαν τόσο.
-Γιατί αγαπάτε τόσο πολύ το τρέξιμο;
Είναι η ζωή μου. Εάν ζω σήμερα το οφείλω στο τρέξιμο. Όταν ήμουν 50 χρόνων, το 1983, ετοιμαζόμουν για το Σπάρταθλον. Έτρεχα ένα μαραθώνιο την ημέρα, κάθε μέρα, με χρόνο κάτω από τέσσερις ώρες. Δεν το έχει κάνει άλλος στον κόσμο αυτό. Ο Ελληνοαμερικανός μαραθωνοδρόμος που έρχεται στο Costa Navarino, ο Νταν Καρνέζης, έχει κάνει τον άθλο να τρέξει 100 Μαραθώνιους. Εγώ έχω τρέξει 280 μαραθώνιους σε ένα χρόνο! Τότε, όμως, δε με άφησαν να τρέξω στο Σπάρταθλον, γιατί έπρεπε να έχεις τρέξει σε 25 επίσημους Μαραθώνιους…
-Τώρα πόσους επίσημους Μαραθώνιους έχετε τρέξει;
Επίσημους 22 και ημιμαραθώνιους έτρεχα από 30 μέχρι 40 το χρόνο. Τη μία Κυριακή έτρεχα στην Πάτρα, την άλλη στο Βόλο, την άλλη σε μια άλλη πόλη. Και πήγαινα με το αυτοκίνητο νύχτα, έτρεχα και γύριζα…
-Στο εξωτερικό έχετε τρέξει σε πολλές χώρες;
Σε όλη την Ευρώπη. Μόνο σε 2-3 κράτη δεν έχω πάει, στα υπόλοιπα έχω τρέξει και τρεις και τέσσερις και πέντε φορές. Μέχρι και στην Αυστραλία έχω πάει, στους παγκόσμιους αγώνες.
-Και σε όλους αυτούς τους αγώνες βγαίνετε πάντα πρώτος;
Έχω χάσει την πρωτιά μόνο δύο φορές. Τη μία στον ημιμαραθώνιο στους Βαλκανικούς της Αθήνας. Είχα μηνίσκο στο πόδι και έχασα με διαφορά στήθους, πάνω στο νήμα. Έπειτα από μία εβδομάδα έκανα επέμβαση, το πόδι μου ήταν πρησμένο όμως έτρεξα.
-Το μυστικό σας ποιο είναι;
Πρέπει να έχεις μεγάλη ψυχική δύναμη, να αγαπάς αυτό που κάνεις, να έχεις θέληση, υπομονή και επιμονή. Εγώ ήθελα ως νέος να γίνω πρωταθλητής, δεν το κατόρθωσα. Είπα, αφού δεν έγινα νέος, θα γίνω πρωταθλητής μεγάλος. Το πήρα καπρίτσιο μεγάλο και σας λέω ότι επί δέκα χρόνια προπονιόμουν συνέχεια και από τότε είμαι κυρίαρχος παντού, σε όλο τον κόσμο.
-Είστε 84 ετών και συνεχίζετε να τρέχετε. Μέχρι πότε;
Εγώ τώρα νοιώθω ότι είμαι ακόμη σε μικρή ηλικία. Μετά τα 100 υπολογίζω ότι μπορεί να έχω κάποια κάμψη. Τώρα νοιώθω σαν να είμαι 40-50 χρόνων.
-Φέτος πόσους επίσημους αγώνες έχετε τρέξει;
Περίπου 20 στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έτρεξα στο Νόβι Σαντ της Σερβίας και πήρα τρία χρυσά, το ίδιο και στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας. Έτρεξα το πρωί 5 χιλιόμετρα, το απόγευμα 10 χιλιόμετρα και την άλλη μέρα ημιμαραθώνιο…
-Στην ηλικία σας υπάρχουν πολλοί άλλοι αθλητές;
Υπάρχουν πάρα πολλοί και στο εξωτερικό και στην Ελλάδα. Εγώ πρώτα είχα γερούς αντιπάλους, Βούλγαρους, Τούρκους Ρουμάνους, Σέρβους. Υπήρχε συναγωνισμός. Δυστυχώς, όμως, τα τελευταία δύο χρόνια έχουν πέσει όλοι, δεν έχω συναγωνισμό τώρα, τρέχω μόνος μου..
-Πώς βλέπει ο κόσμος τον αθλητισμό στην Ελλάδα και πώς στο εξωτερικό;
Υπάρχει μεγάλη διαφορά, σαν τη μέρα με τη νύχτα. Να σας πω ότι στην Τουρκία πάμε εφτά το πρωί στο στάδιο και βλέπω μέσα 200 άτομα, άντρες και γυναίκες με τις μαντίλες τους και τρέχουν. Προτού πάνε για δουλειά πηγαίνουν μια ώρα για τρέξιμο. Αυτό γίνεται και στη Γερμανία και στην Ολλανδία και στο Βέλγιο και σε πολλές άλλες χώρες. Εδώ στην Ελλάδα με έβλεπαν που έτρεχα και έλεγαν ο τρελός. Στην αρχή μού κακοφαινόταν, τώρα όμως λέω «αν μπορείτε, ελάτε και εσείς».
-Έχετε δύο δωμάτια γεμάτα μετάλλια, κύπελλα και τιμητικές πλακέτες. Σας τιμούν στα μέρη που πηγαίνετε και τρέχετε;
Δεν υπάρχει πόλη και χωριό που να έχω πάει και να μη με έχουν τιμήσει.
-Εδώ στον τόπο σας, στη Σπερχογεία και στην Καλαμάτα;
Δυστυχώς, η παροιμία που λέει «κανείς δεν άγιασε στον τόπο του» είναι αληθινή. Εγώ ντρέπομαι και κοκκινίζω, όταν μου λένε ότι το χωριό μου και η πόλη μου έχουν φτάσει σε αυτό το σημείο. Τίποτα, άγνοια, μεγάλη άγνοια. Δεν πειράζει, όμως, ας είναι καλά, αρκεί που με αναγνωρίζει η Ελλάδα και όλος ο κόσμος.
-Οι καταχρήσεις απαγορεύονται εντελώς για έναν αθλητή;
Όταν ήμουν στον Ολυμπιακό, είχε έρθει ένας Αμερικάνος προπονητής. Μας είπε, εάν δε βάλετε τσιγάρο, ποτό και καφέ στο στόμα σας και εάν δεν ξενυχτάτε, που είναι το χειρότερο πράγμα, θα φτάσετε 70-80 χρόνων και θα νοιώθετε σαν να είστε πενηντάρηδες. Πραγματικά στο στόμα μου δεν έχω βάλει ποτέ ποτό, τσιγάρο και καφέ. Και το ξενύχτι είναι σπάνιο, μόνο αν πάμε σε κανέναν γάμο θα μείνω μέχρι τις 12 το βράδυ.
-Φαντάζομαι ότι για έναν αθλητή έχει καθοριστική σημασία να τον βοηθάει η οικογένειά του…
Εάν δεν έχεις τη βοήθεια της οικογένειας, δε γίνεται τίποτα και, προπάντων, αν δεν έχεις τη βοήθεια της γυναίκας. Το μισό της επιτυχίας οφείλεται στη γυναίκα.
-Έχω διαβάσει ότι για ένα πρόβλημα υγείας σάς έχει αφαιρεθεί το στομάχι. Παρόλα αυτά τρέχετε…
Είμαι ο μοναδικός άνθρωπος στον κόσμο που τρέχω χωρίς στομάχι. Δεν υπάρχει στομάχι καθόλου, οισοφάγος και έντερο κατευθείαν. Η επιστήμη σηκώνει τα χέρια και έχει μείνει άφωνη. Από 80 χρόνων και πάνω απαγορεύεται να αφαιρεθεί το στομάχι. Εμένα μου το αφαίρεσαν όταν ήμουν 81. Είχα θάρρος. Υπολόγιζαν ότι θα χρειαστεί να μείνω στο νοσοκομείο σχεδόν τρεις μήνες, αλλά έφυγα στις 11 ημέρες, και θα έφευγα και νωρίτερα εάν δε μεσολαβούσε Σαββατοκύριακο. Στους δύο μήνες μετά την αφαίρεση άρχισα προπόνηση και στους τρεις μήνες έτρεξα σε επίσημο αγώνα στην Κεφαλονιά. Θυμάμαι ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας, ο Συμεωνίδης και άλλοι σύμβουλοι και συναθλητές, όταν με είδαν, δε με άφηναν να τρέξω. Έτρεξα στα 5 χιλιόμετρα και βγήκα 1ος. Έπειτα από μια ώρα είπα να τρέξω και στα 15 χιλιόμετρα και έπεσαν όλοι επάνω μου να μην το κάνω, το έκανα όμως και βγήκα πάλι πρώτος!
-Τι συμβουλή θα δίνατε στους νέους αθλητές;
Να αγαπούν τον αθλητισμό. Εγώ κάνω σαν τρελός μέχρι να έρθει η ώρα να πάω να τρέξω. Αν μου βάλεις από το ένα μέρος πλούτη, χρήματα και δόξα και από την άλλη το τρέξιμο, θα τα περιφρονήσω όλα και θα επιλέξω το τρέξιμο. Όσα περισσότερα λεφτά έχεις, τόσες περισσότερες και οι σκοτούρες που έχεις, ενώ με το τρέξιμο όλος ο κόσμος είναι δικός σου.
*Ευχαριστούμε τον κ. Αλέξη Ανδρινόπουλο που μας έφερε σε επικοινωνία με τον κ. Παναγιώτη Δούση και τον επισκεφθήκαμε μαζί στο σπίτι του για τη συνέντευξη.
Έκθεση εικόνων
