ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΛΑΙΑΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
του Σταύρου Χ. Μαρτίνου
Είναι δηλητήριο, σκοτώνει κάθε οργανισμό που θα βρει στο διάβα του, μολύνει τα πάντα. Όλα αυτά, σύμφωνα με τον περισσότερο κόσμο, τα κάνει ο κατσίγαρος, δηλαδή τα λιόζουμα των ελαιοτριβείων. Τελικά, όμως, όλα αυτά είναι πλάνη και στην πραγματικότητα τα λιόζουμα είναι το πληρέστερο και οικονομικότερο λίπασμα για τις ελιές και άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες, για τα αμπέλια κ.λπ.
Έτσι μας διαβεβαιώνει ο Παναγιώτης Κάτσαρης, γεωπόνος-βιοτεχνολόγος, μέλος του ειδικού επιστημονικού προσωπικού του Ινστιτούτου Ελαίας Καλαμάτας.
Στο Ινστιτούτο Ελαίας Καλαμάτας, τονίζει ο Παναγιώτης Κάτσαρης, έχουν ξεκινήσει πειράματα για τη χρήση του κατσίγαρου από το 1995. Και τα αποτελέσματα των πειραμάτων αυτών δείχνουν ότι αποτελεί ένα εξαιρετικό υλικό για τη θρέψη των ελιών. Στο ίδιο συμπέρασμα, δε, έχουν καταλήξει πειράματα που έχουν πραγματοποιήσει το Ινστιτούτο των Χανίων, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, αλλά και άλλα ερευνητικά κέντρα και ιδρύματα σε όλες τις μεσογειακές χώρες. «Αφού είναι έτσι, τότε γιατί δεν αξιοποιούμε αυτό το υλικό;», θα αναρωτηθεί κανείς εύλογα. Ο λόγος είναι, σύμφωνα πάντα με τον Παναγιώτη Κάτσαρη, ότι η ίδια η νομοθεσία χαρακτηρίζει τα λιόζουμα ως απόβλητο. Επιπλέον δε, είναι πολλά τα εκατομμύρια ευρώ που κοστίζουν τα λιπάσματα. Αν αντικατασταθούν από τον κατσίγαρο, τότε οι εταιρίες που τα παρασκευάζουν θα χάσουν πολλά λεφτά… Όπως τονίζει ακόμη ο ειδικός επιστημονικός ερευνητής του Ινστιτούτου, η μη αξιοποίηση του κατσίγαρου έχει ως αποτέλεσμα την κατασπατάληση φυσικών πόρων, όπως εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού που εμπεριέχονται στον υδαρό ελαιοπυρήνα των διφασικών ελαιοτριβείων, ο οποίος οδηγείται για ξήρανση, για την οποία κατασπαταλούνται και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως το πυρηνόξυλο που χρησιμοποιούν τα πυρηνελαιουργεία.
Ειδικότερα, ο Παναγιώτης Κάτσαρης μας λέει για την αξία του κατσίγαρου: «Σύμφωνα με τις αναλύσεις και τα πειράματα που έχουμε κάνει και εμείς στο Ινστιτούτο Ελαίας Καλαμάτας, αλλά και το Ινστιτούτο των Χανίων, όπως και πανεπιστήμια, τα λιόζουμα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε άζωτο, φώσφορο, κάλλιο. Επίσης, περιέχουν όλα σχεδόν τα ιχνοστοιχεία. Κατά συνέπεια, τα λιόζουμα είναι μια πολύ καλή πηγή θρέψης και μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε οργανική μορφή, όπως επιτάσσουν οι κοινοτικές οδηγίες, για να μην υπάρχει ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα». Ο ερευνητής σημείωσε ότι έχουν γίνει πειράματα και σε αμπέλια και σε συκιές, σχεδόν σε όλα τα φυλλοβόλα και τα αειθαλή. Από τα πειράματα αυτά προκύπτει ότι τα λιόζουμα μπορούν να αξιοποιηθούν για τη φερτάρδευση σε ελιές, αμπέλια, συκιές και φυλλοβόλα που είναι σε λήθαργο κατά τη χειμερινή περίοδο.
Ο κατσίγαρος, προσθέτει ο κ. Κάτσαρης, αξιοποιείται για τη λίπανση και άρδευση καλλιεργειών και ιδίως ελαιώνων στην Κύπρο και την Ιταλία, αλλά και σε περιοχές της Ελλάδας, ιδίως νησιά.
Το σημαντικό είναι, όπως συνεχίζει ο ερευνητής, ότι «όλα τα θρεπτικά στοιχεία βρίσκονται σε οργανική μορφή, πράγμα που σημαίνει ότι αποδομούνται σταδιακά και αποδίδονται στην καλλιέργειά μας. Έτσι δεν έχουμε καθόλου μα καθόλου απώλειες θρεπτικών στοιχείων, όπως έχουμε με τα χημικά λιπάσματα, όπου ένα πολύ μεγάλο μέρος εκπλένεται και χάνεται, μολύνοντας και τα υπόγεια εδάφη. Είναι το τέλειο, ας πούμε, λίπασμα για την ελιά. Τα θρεπτικά στοιχεία που περιέχει η ελιά τα ξαναρίχνουμε στο έδαφος, αποδομούνται από τους μικροοργανισμούς και τα ξαναπαίρνει το δέντρο. Πρόκειται για μια πλήρη ανακύκλωση».
Σε ό,τι αφορά το περιβαλλοντικό κόστος που μπορούμε να γλιτώσουμε με την αξιοποίηση των λιόζουμων, ο κ. Κάτσαρης εξηγεί ότι σήμερα για τη μεταφορά του διφασικού ελαιοπυρήνα από τα ελαιοτριβεία στα πυρηνελαιουργεία, αλλά και για την ξήρανση αυτού του ελαιοπυρήνα, η σπατάλη ενέργειας, καυσίμων, φυσικών πόρων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι τεράστια, ενώ, αντίθετα, το κόστος θα ήταν μηδενικό, εάν γινόταν κατευθείαν στις καλλιέργειες η διάθεση των λιόζουμων που βγάζουν τα ελαιοτριβεία. Η μέθοδος που εφαρμόζεται σήμερα είναι τόσο ασύμφορη, πρόσθεσε, ώστε ελαιοτριβεία στη Μάνη σταμάτησαν να λειτουργούν ως διφασικά και επέστρεψαν στις τρεις φάσεις, ενώ το ίδιο σκέπτονται να κάνουν και ελαιοτριβεία στην Άνω Μεσσηνία.
Τέλος, κληθείς να σχολιάσει το λόγο που η Πολιτεία επιμένει να χαρακτηρίζει τα λιόζουμα ως απόβλητα, σημείωσε: «Το θεσμικό πλαίσιο είναι αναχρονιστικό και κρίνει τα λιόζουμα ως απόβλητα, παρότι πρόκειται για το φυσικό χυμό της ελιάς, παρότι δεν έχουν τίποτα το χημικό, τίποτα το τοξικό. Για την ακρίβεια, τα λιόζουμα είναι τοξικά για μικροοργανισμούς, για φυτά και ζώα, όταν όμως βρίσκονται σε πολύ μεγάλες ποσότητες και σε υψηλές συγκεντρώσεις. Όμως, αποδομούνται ταχύτατα στο έδαφος, όπως έχουμε αποδείξει, από τους μικροοργανισμούς που υπάρχουν σε αυτό».
