Ένας παράδεισος… σε απόσταση αναπνοής
Της Βάσως Δημ. Μπαζιωτοπούλου
Η Κάτω Μέλπεια είναι χωριό της Βόρειας Μεσσηνίας. ριζωμένη στους πρόποδες του βουνού Τετράζι. Απέχει 40 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα και 15 από το Μελιγαλά, που είναι και η έδρα του Δήμου Οιχαλίας, όπου υπάγεται. Το χωριό μετρά διαδρομή 3.300 χρόνων. Σύμφωνα με τα ιστορικά συγγράμματα, τα πρώτα σπιτάκια κτίστηκαν το 1260 π.Χ., όταν βασιλιάς στην Πύλο ήταν ο Νέστορας, στη θέση Γκρεμπένη, πάνω από τις πηγές Κουμπέ και κάτω από το Φράγκικο Κάστρο, το οποίο κτίστηκε βέβαια πολύ αργότερα, γύρω στο 1300 μ.Χ.
Το 612 π.Χ. η περιοχή αυτή κατοικήθηκε από τους Αλκμαιωνίδες, εξορισθέντες από τους Αθηναίους επειδή εθεωρούντο υπεύθυνοι για το θάνατο του Κύλωνα. Ονόμασαν την πόλη Γαλάζιον. «Πόλις Γαλάζιον εστί» έγραφε η μαρμάρινη επιγραφή που βρέθηκε εκεί το 1940. Επίσης βρέθηκε ψήφισμα των Αθηναίων του 3ου π.Χ. αιώνα. Αρχαία ευρήματα, πελεκημένες πέτρες, ερείπια αρχαίου ναού, έχουν δηλωθεί στη Ζ΄ Περιφέρεια Αρχαιολογίας της Ολυμπίας. Στρογγυλές πέτρες που, σύμφωνα με ιστορικούς συγγραφείς, προέρχονται από το βωμό του Απόλλωνα, έχουν μεταφερθεί και έχουν εντοιχισθεί στις βρύσες του Κουμπέ.
Η περιοχή μας σίγουρα κρύβει στα σπλάχνα της μεγάλη ιστορία, όπως και ολόκληρη η περιοχή της Ανδανίας, άλλωστε.
Το 748 μ.Χ. από τους Σλαύους μετονομάστηκε σε Γαράντζα, που στη γλώσσα τους σήμαινε ασφάλεια. Τέλος, το 1927 μ.Χ. με το Π.Δ. «Περί μετονομασίας Δήμων και Κοινοτήτων» ονομάστηκε Μέλπεια. Όποιο κι αν είναι το όνομά της, όμως, ένα είναι βέβαιο: ο επισκέπτης θα εντυπωσιαστεί από τις φυσικές της ομορφιές.
Γραφική, κατάφυτη δεν μπορεί παρά να τη λατρέψεις. Τη διασχίζουν πολλά ποτάμια, ποτίζεται από παντού. Η γοητευτική της ατμόσφαιρα, η μοναδική φυσική της ομορφιά, οι φιλόξενοι άνθρωποι και η αισθητική της την καθιστούν το ομορφότερο χωριό της Άνω Μεσσηνίας. Ανθοστόλιστοι κήποι, πλατάνια, πεντακάθαρες βρύσες, παραδοσιακά ταβερνάκια, καφενεία, πέτρινα γεφύρια και από ψηλά το φράγκικο κάστρο συνθέτουν ένα τοπίο παραμυθένιας ομορφιάς.
Το χωριό διαθέτει και Λαογραφικό Μουσείο. Φίλε επισκέπτη, θα είσαι τυχερός να το πετύχεις ανοικτό.
Στο μουσείο αυτό έχουν συγκεντρωθεί όλα εκείνα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν παλιά οι πρόγονοί μας, γεωργικά εργαλεία, οικιακά σκεύη και εκκλησιαστικά. Ο επισκέπτης μπαίνοντας στο μουσείο θα αντικρύσει τον τσαγκάρη να κολλάει τη σόλα στο μπαλωμένο παπούτσι. Πιο πέρα υπάρχει η καρδάρα για το γάλα. Ο σοφράς που έτρωγε η φαμίλια με τα χαμηλά σκαμνάκια. Η πινακωτή με το ψωμί, το αργιολόι. Δίπλα το αλέτρι του ζευγά. Πιο πέρα ο αργαλειός με την υφάντρα να υφαίνει τα προικιά της. Όλα τα αντικείμενα μιας άλλης παλαιότερης εποχής. Έτσι γνωρίζουμε καλύτερα την πολιτισμική μας κληρονομιά, την παράδοσή μας και τον πολιτισμό μας. Ακόμη, το χωριό διαθέτει δανειστική βιβλιοθήκη. Επίσης, η Κάτω Μέλπεια τα τελευταία χρόνια έγινε γνωστή σε ολόκληρη τη Μεσσηνία για τις πολύ πετυχημένες πολιτιστικές της εκδηλώσεις, αναβιώνοντας παλιά έθιμα, δίνοντας όμως έμφαση στον παραδοσιακό γάμο, όπως γινόταν παλιά. Φέτος, όμως, διεξήχθησαν μόνο οι παιδικές – παραδοσιακές, αθλητικές εκδηλώσεις, ελλείψει χρημάτων.
Εκτός των όσων αναφέραμε, την περιοχή μας τελευταία κάνουν ξεχωριστή οι καταρράχτες, οι λίμνες και τα φαράγγια που βρίσκονται σε απόσταση λίγων μέτρων από το χωριό.
Ένα τοπίο ειδυλλιακό που, δυστυχώς, μέχρι τώρα δεν ήταν προσβάσιμο. Φέτος, όμως, με τις προσπάθειες αλλά και το πάθος του τοπικού συλλόγου της Κάτω Μέλπειας, ο υπέροχος αυτός τόπος έγινε ευπρόσιτος, σύντομος και ευχάριστος προορισμός. Να ευχαριστήσουμε εδώ δημόσια τα μέλη του Δ.Σ. του συλλόγου, που και με την προσωπική τους εργασία η περιοχή αυτή έγινε προσβάσιμη.
Έκθεση εικόνων
Πώς μπορείς να φθάσεις:
Βόρεια του Διαβολιτσίου και σε απόσταση μόλις 5 χιλιομέτρων φθάνεις στην Κάτω Μέλπεια. Μπαίνοντας στο χωριό, μετά την καταπληκτική ταβέρνα «Πέστροφες» του Πίκουλα θα συναντήσεις την εξίσου περίφημη ταβέρνα «Σταυρόπουλου», με τα εξαιρετικά χωριάτικα εδέσματα. Δίπλα στο πέτρινο γεφύρι η πινακίδα σε κατευθύνει προς τους καταρράχτες, διανύοντας απόσταση 5 μόλις χιλιομέτρων. Φθάνοντας αντικρίζεις πρώτα το μικρό καταρράχτη. Θέα καταπληκτική. Τα κρυστάλλινα νερά πέφτουν ακολουθώντας τη φιδίσια πορεία τους. Στη συνέχεια, πορευόμενος στα γεφυράκια και χωρίς καθόλου να δυσκολευτείς, φθάνεις στο μεγάλο καταρράχτη. Ένας τεράστιος βράχος στέκει αγέρωχος δίπλα θυμίζοντας Μετέωρα. Τα νερά που πέφτουν από ψηλά σπάζουν την απόλυτη ηρεμία που επικρατεί στο φαράγγι. Μια εικόνα απερίγραπτης φυσικής ομορφιάς, που σίγουρα θα σε γαληνέψει, θα σε εντυπωσιάσει, θα σε μαγέψει. Αν είσαι φυσιολάτρης, αν έχεις όρεξη, συνέχισε την πορεία σου προς τις λίμνες και αν το θελήσεις, μπορείς να κολυμπήσεις.
Κι αν ακόμη αντέχεις προχώρα προς το κάστρο των Ενετών και Φράγκων για να αγναντέψεις από εκεί το Μεσσηνιακό κόλπο. Λίγο πιο πέρα, σε κοντινή απόσταση υπάρχει και ο πρώτος νερόμυλος της περιοχής, ο Κατσωλέικος. Φίλε επισκέπτη, αναμφίβολα, μια βόλτα στην Κάτω Μέλπεια θα σε εντυπωσιάσει. Αποχωρώντας όμως από αυτή την περιοχή, σίγουρα σου έχει γεννηθεί η απορία: Αυτός ο ευλογημένος τόπος, προικισμένος με τόσες φυσικές ομορφιές, γιατί δεν έτυχε μεγαλύτερης βοήθειας από την Πολιτεία; «Αυτό τον τόπο αξίζει να τον ζήσεις, αλλά να ζήσει μέσα από σένα και ο ίδιος», είχε γράψει στις σελίδες του το πολιτιστικό περιοδικό Άωτον.
Τα πλατανόδαση «Μπουρνιά» και «Κουμπέ» της Κάτω Μέλπειας
Πηγαίνοντας από το Διαβολίτσι στην Κάτω Μέλπεια, το πρώτο πλατανόδασος που θα συναντήσει ο επισκέπτης μπαίνοντας είναι των πηγών Μπουρνιά. Βρίσκεται δίπλα την ταβέρνα «Πέστροφες», σίγουρα γωνιά παραδεισένια, όπου πανύψηλα πλατάνια προσφέρουν δροσιά και ίσκιο, ενώ δίπλα οι προπολεμικές βρύσες τρέχουν νερό ασταμάτητα.
Στο άλλο άκρο του χωριού και κάτω από το φαράγγι της Λαγκάδας, που έχει χαρακτηρισθεί από τα καλύτερα της Ελλάδας, βρίσκεται το πλατανόδασος των πηγών Κουμπέ. Τοπίο ειδυλλιακό. Πολυάριθμα αιωνόβια πλατάνια συνυπάρχουν αδελφωμένα, αγκαλιασμένα τα κλαδιά τους, χαρίζοντας ηρεμία, χαλάρωση και δροσιά στον επισκέπτη. Στο βάθος, η πεντάκρουη βρύση με εντοιχισμένο από το 1912 το απόφθεγμα των προγόνων μας να μας διδάσκει (ερμηνευμένο): «οι σταγόνες που τρέχουν από αυτή τη βρύση θα μας διδάσκουν ανά τους αιώνες πόσα μπορούν να καταφέρουν οι άνθρωποι όταν είναι μονιασμένοι».
Από ψηλά το φαράγγι σού κόβει την ανάσα τεμαχίζοντας τα απόκρημνα βουνά στη μέση, ενώ στην κορυφή το ερειπωμένο κάστρο στέκει ακοίμητος φρουρός. Κατάφυτη η πλαγιά απέναντι με πεύκα, φυτεμένα το έτος 1958 από τους μαθητές τότε του τοπικού Δημοτικού Σχολείου. Όλοι μας, από όποιο σχολείο της Μεσσηνίας κι αν ξεκινήσαμε και όχι μόνο, είχαμε επισκεφθεί το πλατανόδασος Κουμπέ σε κάποια τάξη. Εκεί παλιά η Επισκοπή Μεσσηνίας λειτουργούσε κατασκηνώσεις.
Ο υπέροχος αυτός χώρος τα τελευταία χρόνια είναι υπό ανάπλαση. Δυστυχώς, οι εργασίες έχουν σταματήσει. Ευελπιστούμε και ευχόμαστε να περατωθούν, γιατί ο χώρος αυτός είναι πόλος έλξης των επισκεπτών για ολόκληρη την περιοχή της Ανδανίας.
