Μια διαδρομή με ήθος, συνέπεια και πάθος
Στο σκοτάδι απαντάμε με πολιτισμό
Σεπτέμβρης του 1994 στο Πάρκο του ΟΣΕ στην Καλαμάτα μια χούφτα ανθρώπων αποφασίσαμε να χαράξουμε μια γραμμή στην τεντωμένη σιωπή εκείνων των καιρών της επίπλαστης ευμάρειας, των δανεικών ονείρων, της πολιτιστικής ξενόφερτης ευτέλειας. Με τον ενθουσιασμό της άγνοιας και την ορμή των νεοφώτιστων ιδρύσαμε τη «ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ», συμπληρώνοντας τον αριθμό των 21 ατόμων, με φίλους, γνωστούς, συγγενείς και κουμπάρους που η αλήθεια είναι ότι στην αρχή μάς αντιμετώπιζαν με τη σχετική περιέργεια και κατανόηση… για το «πρόβλημά» μας.
Νονός του σχήματος ο επίτιμος πρόεδρός μας, του οποίου η γνώμη επικράτησε μεταξύ των δύο προταθέντων ονομάτων «ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ» ή «ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ».
Το επιχείρημα που έπεισε ήταν ότι η «πορεία» παραπέμπει σε κάτι πεζό, ευθύγραμμο, χωρίς εκπλήξεις, ενώ ή «ΔΙΑΔΡΟΜΗ» είχε κάποιο μυστήριο, κάτι δαιδαλώδες, άρα πιο ενδιαφέρον.
Το σήμα μας με τα τρία πρόσωπα φιλοτέχνησε ένα από τα ιδρυτικά μέλη μας, ο αείμνηστος Μιχάλης Τούμπουρος, και παραπέμπει στη σκέψη του Πιραντέλλο, ότι κάθε άνθρωπος υπηρετεί τρεις εικόνες του εαυτού του. Εκείνη που πιστεύει ο ίδιος ότι είναι, αυτή που πιστεύει ότι νομίζουν οι άλλοι ότι είναι και αυτή που θα ήθελε να είναι, τονίζοντας έτσι την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης.
Έτσι, άρχισε ένα κοπιαστικό, περίπλοκο, αλλά άκρως ενδιαφέρον ταξίδι στα παντελώς άγνωστα μονοπάτια της θεατρικής τέχνης.
Ψηλαφίσαμε σιγά σιγά τεράστια θεατρικά μεγέθη, μεγάλα θεατρικά κείμενα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων και μπουσουλήσαμε στο θεατρικό σανίδι με οδηγό μας την Αλίκη Αλεξανδράκη, που, εκτός ότι σκηνοθέτησε τα έξι πρώτα έργα μας, μεταλαμπάδευσε τη συνέπεια και το πάθος της για το θέατρο, και έτσι πιστεύουμε ότι πορευόμαστε μέχρι σήμερα, με σκαμπανεβάσματα, με εξάρσεις και υφέσεις, με καλές και κακές στιγμές, αλλά στον ίδιο προσανατολισμό, με τους ίδιους στόχους, ίσως περισσότερο υποψιασμένοι και ανασφαλείς, γιατί τώρα γνωρίζουμε τις κακοτοπιές, χάνοντας έτσι τη σιγουριά της άγνοιάς μας.
Στα 20 χρόνια ανεβάσαμε ήδη 21 παραστάσεις, αγγίζοντας με το ρεπερτόριό μας θέματα που απασχολούν, πονάνε, αλλά και ενοχλούν, ναρκωτικά, κοινωνική ανισότητα, πόλεμο, ρατσισμό, εκμετάλλευση, ερωτική ανεπάρκεια κ.λπ.
Τα έργα που μέχρι τώρα έχουμε ανεβάσει είναι τα εξής:
1995: Πώς να ληστέψεις μια Τράπεζα
1996: Ένα καπέλο γεμάτο βροχή
1997: Da
1998: Οχτώ γυναίκες κατηγορούνται
1999: Μαύρη κωμωδία
2000: Κι όμως κάπως έτσι
2001: Το Σώσε
2002: Τρωάδες
2003: Η Κυριακή των Παπουτσιών
2004: Γέρμα
2005: Κόκκινα Φανάρια
2006: Σκουπίδια
2007: Θεϊκά Λόγια
2008: Το αταίριαστο ζευγάρι
2009: Η μικρή μας πόλη
2010 Η επίσκεψη της Γηραιάς Κυρίας
2011: Καβγάδες… στην Κιότζια
2012: Ο κύκλος με την κιμωλία
2013: Μαντάμ Σουσού – Ματωμένος Γάμος. Τα παραπάνω έργα μας σκηνοθέτησαν η Αλίκη Αλεξανδράκη, ο Κώστας Κατσουλάκης, ο Μιχάλης Ζωγραφίδης και η Μαρία Κατσανδρή. Τη μουσική στα πρώτα 15 έργα έγραψε και επιμελήθηκε ο Μιχάλης Τούμπουρος και ακολούθησαν ο Βαγγέλης Ξυπόλητος και η Κωνσταντίνα Κορμά.
Τους ρόλους των έργων μας ερμήνευσαν μέχρι τώρα εκατοντάδες ερασιτέχνες ηθοποιοί, αφού η ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ είναι μια ανοικτή σε όλους θεατρική ομάδα. Όποιος επιθυμεί, μπορεί να δοκιμάσει τις δυνάμεις του στο θεατρικό σανίδι και στον καθέναν, ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους, δίδει αυτή τη δυνατότητα, χωρίς αποκλεισμούς, με μοναδική προϋπόθεση το μεράκι για το θέατρο και το σεβασμό των συλλογικών μας διαδικασιών.
Αυτό τον καιρό, για τα 20 χρόνια μας, προετοιμάζουμε ήδη κάποιες εκδηλώσεις και ταυτόχρονα κάνουμε πρόβες για δύο παραστάσεις που θα παρουσιαστούν μέσα στο 2014, το έργο « Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΑ» του ΠΕΤΕΡ ΒΑΪΣ και «ΑΝΑΚΡΙΣΗ» του ίδιου συγγραφέα, σε σκηνοθεσία Κώστα Χαλκιά. Και τα δύο αυτά έργα αποτελούν για μας μια θεατρική πρόκληση στο έπακρο.
Το έργο «Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΑ» αναφέρεται σε μία εποχή σχεδόν είκοσι χρόνια μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ, έγκλειστος στο ψυχιατρικό άσυλο του Σαραντόν, εφαρμόζει τη μέθοδο της δραματοθεραπείας, σκηνοθετώντας την ιστορία της δολοφονίας του πρωταγωνιστή της επανάστασης, Ζαν Πωλ Μαρά, με «ηθοποιούς» τους ίδιους τους τροφίμους του ασύλου. Πολυεπίπεδο και πολυπρόσωπο έργο, με την αδυσώπητη θεατρική τεχνική του Πέτερ Βάις, «θέατρο στο θέατρο στο θέατρο». Ο ηθοποιός που παίζει τον τρελό που παίζει το ρόλο. Το έργο «Η ΑΝΑΚΡΙΣΗ» το έγραψε ο Πέτερ Βάις, αφού παρακολούθησε τη δίκη της Φρανκφούρτης για το Άουσβιτς. Ένα θεατρικό κείμενο – ντοκουμέντο που μιλά για το σήμερα και τα αδιάσειστα στοιχεία του χθες. Ένα πολύ κοντινό μας χθες, το οποίο αναφέρεται στις σκοτεινότερες σελίδες της ιστορίας, ενώ καταδεικνύει πόσο σημερινοί μπορεί να είναι οι κίνδυνοι και πόσο απαραίτητη είναι η εγρήγορση και η καταγγελία παρόμοιων και πανομοιότυπων φασιστικών – ρατσιστικών –ναζιστικών φαινομένων σήμερα.
Η παράσταση θα είναι το αποκορύφωμα και άλλων αντιφασιστικών εκδηλώσεων που προγραμματίζουμε, όπως διαγωνισμός αντιφασιστικής αφίσας, στίχου, ομιλίες κ.λπ., με αρκετές εκπλήξεις…
Αυτός ο οργασμός της δημιουργίας με το συγκεκριμένο ρεπερτόριο πηγάζει από την πίστη μας ότι το θέατρο, εκτός από βίωμα και γνώση, είναι και δύναμη αμφισβήτησης και ανατροπής. Είναι ένα είδος δημιουργίας που στηρίζεται στη μαγεία και την επικοινωνία της συγκεκριμένης στιγμής, είναι ο διάχυτος ερωτισμός που διαπερνά τα πάντα από τα καμαρίνια μέχρι την πλατεία. Λύτρωση, μαγεία, επικοινωνία, εν ανεπάρκεια και προς εξαφάνιση. Εμείς, όμως, πατώντας στέρεα στην πραγματικότητα, επιμένουμε να ντύνουμε με ονειρικό πέπλο τα πράγματα, να καθρεπτιζόμαστε στις λακκούβες με τα βροχόνερα όπως κάναμε παιδιά, έχοντας φόντο τον ουρανό. Έτσι επιβιώνουμε, αφού το να ζει κανείς είναι πολυτέλεια στις μέρες μας, αφού συνηθίσαμε να τσαλαβουτάμε συνεχώς στα ίδια βαλτόνερα, να αναπνέουμε μολυσμένο αέρα, να μηρυκάζουμε τις ίδιες χιλιομασημένες «αρχές» και «αξίες» στην πνευματική τροφή.
Στις οριακές στιγμές που βιώνουμε σαν κοινωνία, αναδεικνύεται η αναγκαιότητα να εκτοξευθούμε πολύ πάνω από τις μέχρι τώρα φθαρμένες και χρεοκοπημένες σιγουριές μας. Λαχταράει η πραγματικότητα καινούργιους δρόμους, νέους ορίζοντες, νέο τρόπο σκέψης.
Η πραγματική τέχνη πάντα έβρισκε τον τρόπο να κεντρίσει το νου με τη βουκέντρα της αναζήτησης.
Το Θέατρο δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί εργαλείο προβληματισμού και ανάτασης.
Την εποχή που ζούμε, με την κρίση να κορυφώνεται και τις σειρήνες του συμβιβασμού και της ηττοπάθειας να ηχούν όλο και πιο δυνατά στ’ αυτιά μας, αποθεώνοντας το «εφικτό» και καλώντας μας μέσω της προσαρμογής στην υποταγή, η «ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ» επιχείρησε τον προηγούμενο χρόνο να επαναλάβει και φέτος να εκπέμψει ένα μήνυμα αισιοδοξίας και αντίστασης στη διάχυτη μιζέρια, ανεβάζοντας σε τόσο δύσκολους καιρούς δύο έργα ταυτόχρονα. Η εκπληκτική ανταπόκριση του κόσμου στα έργα μας «ΜΑΝΤΑΜ ΣΟΥΣΟΥ» και «ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ» ήταν μια ιδιαίτερα ευχάριστη και πρωτόγνωρη κατάσταση, αφού πάνω από ένα μήνα καθημερινά το Πνευματικό Κέντρο ήταν κατάμεστο, γεγονός που απέδειξε την επιτυχία του τολμηρού εγχειρήματος, που θα επαναλάβουμε και φέτος, με μια χρονική απόσταση παρουσίασης του ενός έργου από το άλλο και συγκεκριμένα το έργο μας «Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΑ» θα παρουσιαστεί από 26 Μαρτίου έως 13 Απριλίου 2014 και το έργο μας «Η ΑΝΑΚΡΙΣΗ» προς το τέλος του χρόνου, λόγω των ιδιαίτερων απαιτήσεών τους. Προσδοκούμε και πάλι στην ίδια ανταπόκριση του κοινού.
Με κάποια από τα έργα μας συμμετείχαμε επανειλημμένα σε πολλά Πανελλήνια Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου, σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος (Ιθάκη, Καρδίτσα, Βέροια, Ορεστιάδα) και παρουσιάσαμε τα έργα μας σε πολλές άλλες πόλεις, προβάλλοντας το χαρακτήρα της Καλαμάτας ως πόλης του πολιτισμού. Στις αποσκευές μας πάντοτε φέρναμε πίσω πολλά πρώτα βραβεία, επαίνους και διακρίσεις (σκηνοθεσίας, μουσικής, σκηνογραφίας, κουστουμιών, χορογραφίας, πρώτων και δεύτερων γυναικείων και ανδρικών ρόλων κ.λπ.), σημάδια αποδοχής του έργου μας από ειδικούς.
Όμως, στην 20χρονη διαδρομή μας δεν περιοριστήκαμε μόνο στον καθαρό τομέα των θεατρικών παραστάσεων. Διοργανώσαμε μουσικοθεατρικές εκδηλώσεις – αφιερώματα σε σπουδαίους πνευματικούς ανθρώπους, αλλά και σε ηρωικές στιγμές του λαού (π.χ. εξέγερση του Πολυτεχνείου). Επίσης, είχαμε συμμετοχή σε εκδηλώσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου με αποσπάσματα από κείμενα Νεοελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων: «Η ΟΔΟΣ» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, «Ω! ΤΙ ΚΟΣΜΟΣ ΜΠΑΜΠΑ!» του Κώστα Μουρσελά και «ΤΟ ΡΟΛΟΪ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ» του Ανδρέα Αγγελάκη.
Συμμετείχαμε στην παράσταση της ΔΕΠΑΚ για την επέτειο της 23ης Μαρτίου, στα έργα του Β. Ρώτα «ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ» και «ΝΑ ΖΕΙ ΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ». Στη μουσική παράσταση «ΩΔΕΣ ΟΝΕΙΡΩΝ» του Δημοτικού Ωδείου Καλαμάτας. Στην παράσταση για την επέτειο της 23ης Μαρτίου «ΜΝΗΜΕΣ» της ΔΕΠΑΚ. Στην εκδήλωση – αφιέρωμα στον ποιητή Νίκο Καββαδία που διοργάνωσαν οι σχολικές βιβλιοθήκες του 7ου Γυμνασίου και του 6ου Ενιαίου Λυκείου Καλαμάτας. Σε δραματοποιημένα αποσπάσματα από τη «ΒΑΡΔΙΑ» του Νίκου Καββαδία.
Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια πήραμε την πρωτοβουλία και διοργανώσαμε μαζί με το Εθνικό Συμβούλιο κατά των Ναρκωτικών (Ε.ΣΥ.Ν.) και το Δικηγορικό Σύλλογο Καλαμάτας πολλές εκδηλώσεις, ομιλίες, αθλητικούς αγώνες, για τον αγώνα κατά των ναρκωτικών. Καινοτομία που αγκαλιάστηκε με ενθουσιασμό από τους ανθρώπους της πόλης μας ήταν οι δώδεκα (12) «ΒΡΑΔΙΕΣ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕΤΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ», όπου σπουδαίοι άνθρωποι του πολιτισμού, των γραμμάτων και της τέχνης, όπως οι Παύλος Μάτεσις, Σταύρος Τσακίρης, Νίκος Κυπουργός, Κώστας Καζάκος, Ιωάννα Καρυστιάνη, Διονύσης Τσακνής, Μάρθα Φριτζήλα, μας παρουσίασαν τις απόψεις τους σε θέματα γύρω από την τέχνη, το ερασιτεχνικό θέατρο, τη σχέση θεάτρου με τη μουσική και πολλά άλλα.
Τέλος, δεκάδες συμπολίτες μας ενίσχυσαν τη θεατρική τους παιδεία από θεατρικά σεμινάρια που διοργανώσαμε κατά καιρούς εντελώς δωρεάν με θέμα:
«Σώμα- Λόγος – Κίνηση».
Σε όλη αυτή την προσπάθεια των 20 χρόνων η θεσμοθετημένη πολιτεία ήταν από αδιάφορη έως εχθρική απέναντί μας, με εξαιρέσεις το ΔΗΠΕΘΕ και σε κάποιες περιπτώσεις το Δήμο Καλαμάτας, παρά τις πιέσεις μας και τις κινητοποιήσεις μας για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ερασιτεχνική δημιουργία στην πόλη μας, με πρωταρχικό πρόβλημα την έλλειψη στέγης. Για τη λύση του προβλήματος αυτού και την παραχώρηση της «ΗΛΕΚΤΡΑΣ» στα ερασιτεχνικά σχήματα, προκαλέσαμε μεγάλη σύσκεψη όλων των φορέων της πόλης μας και όλων των δημοτικών και νομαρχιακών παρατάξεων στο ξενοδοχείο Rex , όπου αφειδώς μοιράστηκαν δεσμεύσεις και υποσχέσεις, που όμως, ως συνήθως, παρέμειναν υποσχέσεις. Είναι νωπή στη μνήμη όλων η περσινή προσπάθεια να εκδιωχθούμε από το Πνευματικό Κέντρο, και η ματαίωσή της μετά την έντονη αντίδρασή μας με διαμαρτυρίες, συλλογή πολλών υπογραφών κ.λπ.
Συνεχίζουμε τον αγώνα μας για όλα τα προβλήματα και ελπίζουμε ότι θα καταφέρουμε στο άμεσο μέλλον να διοργανωθεί στην Καλαμάτα Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου, με πολλαπλά οφέλη στην πόλη μας.
Το κόστος όλων αυτών των δραστηριοτήτων που έχουμε αναφέρει μέχρι τώρα καλυπτόταν πάντα από το φθηνό εισιτήριο και τις εισφορές των μελών και φίλων μας.
Οφείλουμε ένα μεγάλο, τεράστιο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ στους πολίτες της Καλαμάτας και του νομού μας, στους πολιτιστικούς συλλόγους που με αξιοθαύμαστη «συνέπεια» γεμίζουν κάθε φορά την αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου, όταν παρουσιάζουμε τα έργα μας. Ευχαριστούμε, επίσης, όλους τους επαγγελματίες της πόλης μας που διαφημίζονται στο πρόγραμμά μας, που φιλοξενούν την αφίσα μας στις βιτρίνες των καταστημάτων τους, που μας χορηγούν διάφορα αντικείμενα για τα σκηνικά μας, που μας ενισχύουν οικονομικά και μας στηρίζουν με κάθε τρόπο. Σε αυτή την ενίσχυση, την αγάπη, τη συμπαράσταση, οφείλουμε την ύπαρξή μας. Τη νοιώθουμε καθημερινά όταν μας ρωτούν στο δρόμο με προσμονή τι ανεβάζουμε φέτος.
Όταν μας χειροκροτούν θερμά στο τέλος των παραστάσεών μας και μας σφίγγουν το χέρι, λέγοντάς μας «Μπράβο, συνεχίστε», ακόμη και όταν κάποιες φορές δεν τους προσφέραμε το καλύτερο, παρά την προσπάθειά μας, αφού πάντα προσπαθούμε για το καλύτερο, και δε χρησιμοποιούμε ως άλλοθι τον ερασιτεχνικό μας χαρακτήρα για να κάνουμε εκπτώσεις στην ποιότητα των παραστάσεών μας. Η συγκλονιστική αυτή συμπαράσταση του κόσμου αποτελεί απύθμενη δεξαμενή κουράγιου και δύναμης να συνεχίσουμε με τις ίδιες αρχές που ξεκινήσαμε το Σεπτέμβρη του 1994 στο Πάρκο του ΟΣΕ, το ήθος, τη συνέπεια, το πάθος, της ειλικρίνεια, την ανιδιοτέλεια, τη συντροφικότητα και τη βαθιά προσήλωση στις δημοκρατικές αρχές και το σεβασμό στην συλλογικότητα. Ταυτόχρονα, κάτω από το «βάρος» των 20 χρόνων μας, νοιώθουμε να κορυφώνεται το αίσθημα της ευθύνης μας απέναντι στην εμπιστοσύνη και τις προσδοκίες όλων σας.
Η Αλίκη Αλεξανδράκη στην εκδήλωση για τα 10χρονά μας, μας είχε ευχηθεί να μείνουμε πάντα παιδιά και να μη γεράσουμε ποτέ.
Επειδή το να μείνει κανένας «παιδί» και να μη «γεράσει» ποτέ έχει ως προαπαιτούμενο να διατηρεί το όραμα και το όνειρο, από μας μια υπόσχεση. Αφήνουμε παράμερα το εφικτό και το ρεαλιστικό που απλά συντηρεί. Θα εξακολουθήσουμε να ντύνουμε με ονειρικό πέπλο τα πράγματα.
Θα παραμείνουμε αλαφροΐσκιωτοι και ονειροπαρμένοι, θα είμαστε με την αλήθεια και την πραγματικότητα που πάντοτε προηγείται της φαντασίας. Γιατί πριν αυτοπροσδιοριστούμε ως «άνθρωποι του πολιτισμού», οφείλουμε να κατακτήσουμε την απλή ιδιότητα του «πολιτισμένου ανθρώπου».
