Φούρνος της γειτονιάς: Ποιοτικό
ψωμί και κοινωνική συμβολή
του Σταύρου Μαρτίνου
Τους ξέρουμε με τα μικρά τους ονόματα… Γνωρίζαμε τον πατέρα τους, ξέρουμε τα παιδιά τους… Μας γνωρίζουν και εκείνοι το ίδιο καλά… Ξέρουν τα χούγια και τις αδυναμίες μας… Ο φούρναρης της γειτονιάς μας, ο εργάτης που δουλεύει σκληρά τις ώρες που εμείς ξεκουραζόμαστε, καλείται τώρα να ανταγωνιστεί τα σούπερ μάρκετ. Εμείς καλούμαστε να διαλέξουμε, ψωμί παραδοσιακό από το φούρνο της γειτονιάς ή ψωμί κατεψυγμένης ζύμης από τα “bake off” των πολυκαταστημάτων…
Ο Πέτρος Κωνσταντινέας κρατάει το φούρνο που έφτιαξαν ο παππούς και η γιαγιά του το 1943 και ενδιάμεσα το λειτούργησε ο πατέρας του, κοντά στην Υπαπαντή της Καλαμάτας. Θα μπορέσει, όμως, ο φούρνος να περάσει και στην τέταρτη γενιά Κωνσταντινέα; Την απάντηση θα δώσουν οι καταναλωτές με τις επιλογές τους.
Στη Γερμανία, πάντως, που προϋπήρχε η νομοθεσία για τα “bake off”, την οποία υιοθέτησε και η χώρα μας, δεν υπάρχουν πλέον μικροί φούρνοι. Όπως μας λέει ο Πέτρος Κωνσταντινέας, οι φουρναραίοι της Γερμανίας δεν μπόρεσαν να αντέξουν τον ανταγωνισμό, έκλεισαν τους φούρνους τους και έγιναν υπάλληλοι στα “bake off” των μεγάλων επιχειρήσεων…
Το να επαναληφθεί το ίδιο και στη χώρα μας ποιον θα ωφελήσει, άραγε; Απαντάει ο Πέτρος Κωνσταντινέας: «Στη Μεσσηνία λειτουργούν 126 αρτοποιεία και αν αθροίσουμε και τα πρατήρια άρτου, τότε ο αριθμός αυτός πολλαπλασιάζεται. Οι οικογένειες που ζουν από τα αρτοποιεία και τα πρατήρια αυτά είναι πολλές εκατοντάδες, είναι οι οικογένειες των αρτοποιών και των υπαλλήλων τους. Οι αριθμοί αποδεικνύουν ότι τα αρτοποιεία, οι φούρνοι της γειτονιάς, στηρίζουν την τοπική οικονομία και την τοπική κοινωνία. Άρα, δεν είναι προς όφελος της κοινωνίας να κλείσουν οι φούρνοι της γειτονιάς».
Ο Πέτρος Κωνσταντινέας είναι πρόεδρος της Συντεχνίας Αρτοποιών Μεσσηνίας, που είναι η μοναδική στη χώρα, μαζί με της Πάτρας ίσως, η οποία εξακολουθεί να λειτουργεί σε συνεργατική βάση. Μέλη της Συντεχνίας είναι όλοι οι αρτοποιοί και προμηθεύονται από αυτή με ευνοϊκούς όρους τις πρώτες ύλες.
Όπως σημειώνει, «δυστυχώς ο αρτοποιός της γειτονιάς έχει να αντιμετωπίσει καινούργια προβλήματα. Είναι τα “bake off” που ανοίγουν στα σούπερ μάρκετ, τα οποία πωλούν μια ευρεία γκάμα αρτοπαρασκευασμάτων βαθιάς ψύξης».
Τον ρωτήσαμε αν τα αρτοπαρασκευάσματα αυτά έχουν την ποιότητα των αρτοπαρασκευασμάτων των φούρνων της γειτονιάς: «Καμία σχέση! Σκεφθείτε ότι εδώ παίρνουμε το αλεύρι ως πρώτη ύλη, το ζυμώνουμε, το φουρνίζουμε και γίνεται ψωμί. Στο “bake off” οι ζύμες είναι βαθιάς ψύξης και συνήθως εισάγονται από το εξωτερικό. Στον καταναλωτή μπορεί ενδεχομένως η εικόνα των δύο αρτοπαρασκευασμάτων να είναι ίδια, η ποιότητα όμως δε συγκρίνεται. Η μία ζύμη είναι κατεψυγμένη και διατροφικά ανούσια, ενώ η άλλη είναι ένας ζωντανός οργανισμός».
Επίσης, τον ρωτήσαμε αν οι τιμές των αρτοπαρασκευασμάτων στα “bake off” είναι πιο συμφέρουσα για τους καταναλωτές: «Θα έλεγα ότι οι τιμές είναι στα ίδια επίπεδα, αν συγκρίνουμε με το βάρος του αρτοσκευάσματος. Εξάλλου, οι αρτοποιοί διατηρούμε σταθερές τις τιμές χρόνια τώρα, παρά τις ανατιμήσεις των πρώτων υλών».
Δεν είναι, όμως, μόνο η ποιότητα στην οποία υπερέχει ο φούρνος της γειτονιάς, σύμφωνα πάντα με όσα τονίζει ο Πέτρος Κωνσταντινέας. Είναι και η κοινωνική επαφή, η κοινωνική σχέση: «Εμάς ο καταναλωτής μας ξέρει με το μικρό μας όνομα. Λόγω της κρίσης όλοι οι αρτοποιοί έχουμε γυρίσει στην εποχή με το τεφτέρι. Έχουμε πελάτες, καθόλα αξιοπρεπείς, που λόγω της κρίσης έχασαν τη δουλειά τους ή έχουν υποστεί μεγάλο οικονομικό πρόβλημα. Αυτούς τους ανθρώπους εμείς τους υποστηρίζουμε, γιατί τους γνωρίζουμε μια ζωή. Αυτό μπορεί να το κάνει το σούπερ μάρκετ; Μπορεί το σούπερ μάρκετ να έχει τεφτέρι;».
Η Συντεχνία Αρτοποιών Μεσσηνίας πρόσφατα διοργάνωσε στην κεντρική πλατεία της Καλαμάτας τη Γιορτή Ψωμιού. Προσέφερε στους καταναλωτές περίπου τρεις τόνους αρτοσκευασμάτων. Όπως σημειώνει όμως ο Πέτρος Κωνσταντινέας, οι αρτοποιοί έχουν μια σοβαρότερη κοινωνική παρουσία, αθόρυβη, που δε θέλουν να πολυδιαφημίζουν. Για παράδειγμα, σημείωσε ότι στηρίζουν τον Ερυθρό Σταυρό, διάφορα σχολεία, το Δημοτικό Κοινωνικό Παντοπωλείο. Όλα αυτά, πρόσθεσε, γίνονται από το υστέρημα των αρτοποιών, οι οποίοι, σχολίασε, με το κόστος που συνεπάγεται αυτή η αρωγή τους θα μπορούσαν να εκδίδουν φυλλάδια, όπως κάνουν τα πολυκαταστήματα, για να προσελκύουν πελάτες.
Ο Πέτρος Κωνσταντινέας είπε, κλείνοντας, ότι το σύνθημα των αρτοποιών είναι «Εδώ ψήνουμε, εδώ ζυμώνουμε» και κάλεσε τον κόσμο, όχι απλά να συνεχίσει να εμπιστεύεται το φούρνο της γειτονιάς του, αλλά οι καταναλωτές τη σχέση αυτή να τη μεταδώσουν και στα παιδιά τους, ενώ αναφερόμενος στο επάγγελμά του, σημείωσε πως «είναι πολύ δύσκολο, δεν τολμάει εύκολα να το κάνει κάποιος άλλος. Αυτό πρέπει να το σεβαστούμε. Ένας αρτοποιός 30 χρόνων έχει δει τόσες ανατολές του ηλίου που δεν έχει δει άνθρωπος 70 και 80 χρόνων. Αν όμως είχαμε κατεψυγμένη ζύμη, δε θα σηκωνόμασταν τόσο πρωί. Θα ερχόμασταν στις οκτώ το πρωί, θα ψήναμε για μισή ώρα και αυτό θα ήταν…».
