Επιστροφή στο σώμα,
επιστροφή στην πνευματικότητα
[συνέντευξη στον Σταύρο Χ. Μαρτίνο]
Πολλές φορές παρακολουθείς μια παράσταση σύγχρονου χορού και είναι σαν να διαβάζεις ένα τόσο ενδιαφέρον βιβλίο που δεν μπορείς να το σταματήσεις πριν φτάσεις στο τέλος, και ταυτόχρονα σαν να ακούς μουσική που κυριεύει τις αισθήσεις σου, σαν να βλέπεις την ομορφιά, τη χαρά, τη δύναμη, την ελευθερία, τη συλλογικότητα, αλλά και τη μοναξιά, τη θλίψη, τον ατομισμό, τον αυταρχισμό, την αλαζονεία στα πρόσωπα και τις κινήσεις των χορευτών και των χορευτριών. Το Φετινό, 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, θα έχει σίγουρα πολλές τέτοιες παραστάσεις, ενώ το θέμα του είναι «(RE)Turntothebody». Η καλλιτεχνική του διευθύντρια, χορεύτρια, χορογράφος, δασκάλα χορού, Λίντα Καπετανέα, στη συνέντευξη που μας έδωσε, μας μίλησε για το βασανισμό και την εξόντωση του σώματος, το διαχωρισμό του από το πνεύμα, αλλά και την αναγκαιότητα επιστροφής του στην πνευματικότητα. Είπε ότι και άλλοι πολύ σημαντικοί καλλιτεχνικοί θεσμοί έχουν βάλει στο πρόγραμμά τους το σύγχρονο χορό, όμως το Φεστιβάλ της Καλαμάτας συνεχίζει να είναι η κορυφαία συνάντηση δημιουργών του χορού στην Ελλάδα. Μας είπε ότι το Μέγαρο Χορού Καλαμάτας πρέπει να είναι συνεχώς ζωντανό, όλο το χρόνο και πως υπάρχουν πια πολλά παραδείγματα που δείχνουν πώς μπορούν να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες του Μεγάρου και να είναι βιώσιμη η λειτουργία του. Η Λίντα Καπετανέα μάς μίλησε ακόμη για την ομορφιά της τέχνης και της άσκησης, απευθυνόμενη κυρίως στα παιδιά και τους νέους, ενώ προκάλεσε το ενδιαφέρον και τη φαντασία μας για την πρεμιέρα του Φεστιβάλ, με την ομάδα από την Κίνα «TAO DANCE THEATRE».
Φέτος το Φεστιβάλ γίνεται 29 χρόνων, καταξιώθηκε γρήγορα και συνεχίζει να έχει καλή φήμη, όμως υπάρχουν πια και άλλοι σημαντικοί θεσμοί σύγχρονου χορού στην Ελλάδα. Πώς προσπαθείτε να κρατήσετε το Φεστιβάλ σε υψηλό επίπεδο;
Το προσπαθούμε παρουσιάζοντας έργα ουσίας, δύναμης και ευαισθησίας που θεωρώ ότι αφορούν στο κοινό και μπορούν να το εμπνεύσουν, καλώντας καλλιτέχνες με σαφή άποψη για την τέχνη, τη ζωή και την κοινωνία, υλοποιώντας δράσεις με κοινωνικό πρόσημο, δράσεις συμπεριληπτικές που αφορούν σε όλες τις ηλικίες και όλα τα είδη κοινού, δημιουργώντας σχέσεις και συνεργασίες με οργανισμούς, ιδρύματα και φεστιβάλ από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τονώνοντας τη σχέση μας με την πόλη, προσφέροντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα υψηλών απαιτήσεων. Επενδύοντας στην εξωστρέφεια του φεστιβάλ και στη συνομιλία του χορού με όλες τις μορφές τέχνης και τα πεδία γνώσης.
“(RE)Turntothebody” το θέμα του φετινού φεστιβάλ. Κοινωνιολογικά το γενικό μήνυμα της φετινής διοργάνωσης ποιο είναι;
Το σώμα, στο πλαίσιο της δυτικής κουλτούρας, έχει περάσει από πολλές περιπέτειες και θα περάσει από ακόμα περισσότερες. Διαχωρίστηκε από το πνεύμα, αντικειμενικοποιήθηκε μέσα από την επιστήμη, μετασχηματίζεται μέσα από την τεχνολογία, το έχουμε εξοντώσει και βασανίσει με πόλεμο και βία με χίλιους δυο τρόπους, το έχουμε διαχωρίσει έμφυλα, φυλετικά, ηλικιακά, του ζητάμε να συμπεριφέρεται με συγκεκριμένο τρόπο και να παράγει αποτελέσματα, κέρδη, επιτυχίες… Το σώμα, όμως, παραμένει μυστηριώδες ως προς τις δυνατότητές του. Μέσω αυτού βιώνουμε όλες μας τις εμπειρίες, μέσω αυτού ζούμε. Ποια ζωή όμως; Επιστροφή στο Σώμα σημαίνει να θυμόμαστε διαρκώς ότι επειδή είμαστε ζωντανοί και θνητοί δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι μας χαρίστηκε το δώρο της ζωής και έτσι να σεβόμαστε κάθε πρόσωπο, κάθε ζωντανό ον, κάθε τι στη φύση. Είναι να αποκτήσουμε συνείδηση της ζωής, να σκεφτούμε σοβαρά τι ζωή ζούμε, τι κοινωνία δημιουργούμε και τι θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές. Είναι περίεργο γιατί έτσι δε γυρνάμε στην υλικότητα, αλλά στην πνευματικότητα.
Η πρεμιέρα του φετινού φεστιβάλ θα γίνει με την παράσταση «11» της ομάδας «TAODANCETHEATRE» από την Κίνα. Σας άκουσα να λέτε ότι θέλατε πάρα πολύ να έρθει η συγκεκριμένη ομάδα στο φεστιβάλ. Γιατί είναι σημαντικό για την Καλαμάτα να υποδέχεται τη συγκεκριμένη καλλιτεχνική ομάδα;
Γιατί αποτελεί μια ομάδα η οποία δουλεύει συνειδητά έξω από τα καθιερωμένα πρότυπα της αγοράς και της καταναλωτικής κοινωνίας. Στα όρια του ασκητισμού. Με φοβερή αφοσίωση στο τι μπορεί να κάνει το σώμα και μια κοινότητα ανθρώπων ταγμένων σε ένα σκοπό. Με ειλικρινές ενδιαφέρον και έξω από τα στενά όρια της αφηγηματικότητας. Η ομάδα έρχεται από την Κίνα και φέρει μαζί μιαν άλλη θέαση του κόσμου.
Έχω ακούσει την εξής καλόπιστη παρατήρηση: Το φεστιβάλ έχει ανοιχτεί στο κοινό της πόλης, δόθηκε η ευκαιρία στους Καλαματιανούς τα τελευταία χρόνια να το γνωρίσουν και να το αγαπήσουν και αυτό είναι πάρα πολύ θετικό και οφείλεται κυρίως στις δικές σας ιδέες και αποφάσεις. Ταυτόχρονα, όμως, το κοινό του φεστιβάλ από την Αθήνα και άλλες περιοχές της χώρας φαίνεται να έχει περιοριστεί. Η άποψή σας ποια είναι;
Έχουμε ένα σταθερό κοινό που έρχεται από την Αθήνα. Μην ξεχνάτε ότι μαζί με το Φεστιβάλ Καλαμάτας ο χορός έχει όλο και πιο θερμή ανταπόκριση και από άλλες διοργανώσεις, όπως από το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, από τη Στέγη Γραμμάτων του Ιδρύματος Ωνάση, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, από ανεξάρτητες παραγωγές που τρέχουν όλη τη χρονιά στην Αθήνα, οπότε η προσφορά παραστάσεων χορού έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η Καλαμάτα έχει μια αποκλειστικότητα στο είδος και παραμένει κορυφαία συνάντηση δημιουργών του χορού στη χώρα.
Έχετε παρουσιάσει παραστάσεις και χορέψει στις πιο σημαντικές αίθουσες θεάματος της Ευρώπης και όχι μόνο. Η εμπειρία που έχετε από αυτούς τους χώρους τι σας λέει ότι πρέπει να γίνει με το Μέγαρο Χορού;
Το Μέγαρο Χορού πρέπει να είναι διαρκώς ζωντανό, γιατί είναι μια τεράστια επένδυση, η οποία πρέπει να δώσει πίσω στην κοινωνία αυτό που η κοινωνία επένδυσε για να γίνει. Πρέπει να λειτουργεί σε όλη τη διάρκεια του έτους με κάθε λογής θεάματα και εκδηλώσεις. Έχει μία από τις πιο μεγάλες σκηνές της Ευρώπης. Έχει χώρους με απίστευτες δυνατότητες. Χρειάζεται ένα πλάνο με τομείς, διαχείριση και πόρους.
Πώς μπορούν να αξιοποιηθούν οι δυνατότητές του και να είναι όσο το δυνατόν βιώσιμη η λειτουργία του;
Αυτό είναι τεχνικό θέμα. Μία διάσταση είναι η οικονομική και η διοικητική διαχείριση και μία διάσταση το περιεχόμενο. Αναγκαστικά θα συναντηθούν, αλλά δε θα ανακαλύψουμε τον τροχό, έχουν ήδη γίνει μελέτες που απαντούν στο ερώτημα και υπάρχουν παραδείγματα από όλο τον κόσμο με καλές πρακτικές για εφαρμογή ενός βιώσιμου αναπτυξιακού σχεδίου.
Ταξιδεύετε συχνά για τις δικές σας παραστάσεις αλλά και για να παρακολουθήσετε τις εξελίξεις και τις τάσεις στο σύγχρονο χορό. Αυτή η περίοδος μετά την πανδημία και με τον πόλεμο στην Ουκρανία που βρίσκεται σε εξέλιξη, δίνει έμπνευση στους καλλιτέχνες του σύγχρονου χορού;
Σίγουρα δίνει, αλλά το θέμα της επικαιρότητας των έργων είναι μεγάλο. Είναι θέμα καλλιτεχνικής προσέγγισης και ευαισθησίας. Πρέπει να μπορείς να μοιραστείς κάτι αληθινό. Το αληθινό είναι αυτό που δεν πρέπει να ξεχαστεί. Το αληθινό είναι κάτι που έχεις μέσα σου. Δεν μπορείς να ξεκινάς ένα έργο μόνο και μόνο για να σχολιάσεις την επικαιρότητα. Αυτό γίνεται στα social media έτσι κι αλλιώς. Επίσης τα νέα ποτέ δεν είναι νέα. Πόλεμο είχαμε πάντα. Το ξεχνάμε. Σήμερα τι σημαίνει;Γιατί συνεχίζεται; Τι έχουμε ξεχάσει; Γιατί; Αν δεν ασχοληθείς σοβαρά με την επικαιρότητα. θα γίνεις κι εσύ παροδικά επίκαιρος και θα σβήσεις μαζί με το πνίξιμο της αλήθειας. Νομίζω ότι στα μεγάλα έργα υπάρχουν μεγαλύτερα θέματα που θίγονται γύρω από την ανθρώπινη φύση, την κατάσταση και το μέλλον του ανθρώπου.
Ως χορεύτρια, ως δασκάλα χορού, ως χορογράφος, τι έχετε να πείτε στα νέα παιδιά της γενιάς του διαδικτύου για την ομορφιά της τέχνης και της άσκησης;
Η κίνηση είναι ζωή, είναι χαρά, είναι προσπάθεια και αγώνας. Η ακινησία είναι μελαγχολία και θάνατος. Η τέχνη για τους καλλιτέχνες είναι μια περιπέτεια για εργάτες του ονείρου και των ιστοριών. Η τέχνη για το κοινό είναι ένα καταφύγιο όπου αυτοί οι εργάτες μπορούν να σε καταλάβουν, να σε παρηγορήσουν, να σου δώσουν τροφή και νερό, δύναμη, για να συνεχίσεις να ζεις. ■
