Οι εθελοντές της “Γαίας”
φύλακες-άγγελοι της Μάνης
και παράδειγμα προς μίμηση…
[της Χριστίνας Ελευθεράκη]
Οι εθελοντές της «Γαίας» είναι οι σύγχρονοι ήρωες της άμεσης δράσης, σώζουν ζωές και βοηθούν συνανθρώπους μας σε δύσκολες καταστάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Μάνης και όχι μόνο. Ταυτόχρονα, αποτελούν την ενσάρκωση της ανιδιοτελούς προσφοράς και αλληλεγγύης και μαζί το υπόδειγμα της αυτο-οργάνωσης και ενός ορθού τρόπου λειτουργίας της κοινωνίας, με πολίτες ενεργούς. Περίπου 25 εθελοντές, οι 11-12 σε σταθερή και άμεση διαθεσιμότητα, καλύπτουν σε 24ωρη βάση σχεδόν όλους τους τομείς διάσωσης και προστασίας, δρώντας με άρτια εκπαίδευση, μεγάλη εμπειρία, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια στην πρόληψη και τη δασοπυρόσβεση, στις αστικές πυρκαγιές, στις απεγκλωβίσεις και στην παροχή ανεπτυγμένων-παρανοσοκομειακών πρώτων βοηθειών, κάνουν έρευνα και διάσωση στο βουνό, στη θάλασσα, σε σπήλαια, έχουν εκπαιδευτεί στη μέριμνα για το στήσιμο και τη λειτουργία καταυλισμού με σίτιση, ακόμη και στην ψυχολογική υποστήριξη σε πληγέντες. Εν ολίγοις, είναι έτοιμοι να επέμβουν, να συνδράμουν, να καθοδηγήσουν σε όλες τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Ο διοικητής της «Γαίας», Κώστας Ξυδέας, μιλώντας στο Flash της Μεσσηνίας, σημειώ2νει: «Ο χαρακτήρας, ο τρόπος λειτουργίας και οι δράσεις που αναλαμβάνουμε είναι ίσως κάτι μοναδικό. Έχουμε όλη την γκάμα των περιστατικών και όχι, για παράδειγμα, μόνο τη δασοπροστασίαδασοπυρόσβεση ή τις πρώτες βοήθειες. Ο κόσμος εκτιμάει τη δράση μας και ξέρει ότι θα επέμβουμε πιο γρήγορα, γι’ αυτό μας καλεί για τα πιο μικρά έως τα πολύ σοβαρά περιστατικά και, μάλιστα, συχνά καλεί εμάς πρώτα. Κάπου έχουμε αντικαταστήσει το κράτος, χωρίς να το θέλουμε φυσικά…». Το θετικό για την περιοχή είναι ότι το χρόνιο πρόβλημα με το ασθενοφόρο του Κέντρου Υγείας λύθηκε εν μέρει, με την «επιστράτευση» στρατιωτικών οδηγών στις βάρδιες, οι οποίοι όμως δε γνωρίζουν πρώτες βοήθειες. Έτσι, ο μοναδικός διορισμένος γιατρός που εδρεύει στον Άγιο Νικόλαο είτε θα αναγκαστεί να συνοδεύσει το ασθενοφόρο, κλείνοντας το ιατρείο (το οποίο προσφέρει μόνο στοιχειώδεις υπηρεσίες, καθώς ούτε ακτινολογικό υπάρχει), είτε θα μείνει στη θέση του, οπότε τη συνοδεία θα αναλάβουν πάλι εθελοντές της «Γαίας» (διαθέσιμο είναι και το ασθενοφόρο του συλλόγου). Χιλιάδες περιστατικά έχουν καταγραφεί από το 2008, οπότε συνενώθηκαν έπειτα από πρόταση του γιατρού Γρηγόρη Ορφανίδη ο Φυσιολατρικός Σύλλογος Μάνης «Γαία» και οι Σπηλαιολόγοι του Ταϋγέτου-Πάρνωνα «Ο Ποσειδών», που ήδη δρούσαν σε διασώσεις και φωτιές. Κάθε χρόνο οι επεμβάσεις φτάνουν τις 250 με 300. Το 2024 μπήκε δύσκολα και ήδη στο πρώτο 3μηνο του χρόνου -πριν δηλαδή από τη θερινή περίοδο, οπότε οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται μαζί με τον πληθυσμό των παραθεριστών- η «Γαία» έχει κληθεί να αντιμετωπίσει περίπου 150 συμβάντα, ανάμεσα στα οποία θανατηφόρα τροχαία, αλλά ευτυχώς τα περισσότερα όχι σοβαρά (π.χ. τα ελαφρά τροχαία από 10 πέρυσι το ίδιο διάστημα, φέτος διπλασιάστηκαν, ενώ οι αναφλέξεις καμινάδων από 2-3 περιστατικά συνήθως, φέτος «έτρεξαν» τη «Γαία» καμιά 15αριά φορές). «Ποιο περιστατικό σε έχει σημαδέψει;» ρωτήσαμε τον Κώστα Ξυδέα κι εκείνος, αφού επισήμανε ότι όλα τα περιστατικά είναι ιδιαίτερα, χωρίς πολλή σκέψη «ξεχώρισε» το περυσινό ναυάγιο με μετανάστες κοντά στη Χοτάσια. «Κάναμε κι εκεί αυτό που έπρεπε. Βοηθήσαμε να βγάλουμε τον κόσμο (υπήρχε και ένας νεκρός), μικρά παιδιά, γυναίκες σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, τραυματίες, τους πήγαμε για περίθαλψη, σε συνεργασία με τον Μαριόλη, τον γιατρό της Αρεόπολης. Ήταν πραγματικά κάτι που με σημάδεψε. Είδα τόσο έντονα τη δυστυχία που υπάρχει στον κόσμο κι εμείς σφυρίζουμε αδιάφορα, ενώ οι κρατικοί μηχανισμοί μένουν στα τυπικά. Δυστυχία, πόνος, βάσανα, αποτυπωμένα στο πρόσωπο αυτών των ανθρώπων, ήταν κάτι που δεν είχα ξαναδεί. Ανάμεσά τους κι ένα παιδάκι μικρότερο των 8 ετών, με σπασμένα και τα δύο πόδια, να κρύβει τον πόνο του για να μη φωνάξει. Ήταν συγκλονιστικό…».
Σαράντα νέοι εθελοντές εκπαιδεύονται και χρειάζονται εξοπλισμό πυροπροστασίας
Οι ιδιαιτερότητες του μανιάτικου τοπίου και η απόσταση από τους κοντινότερους πυροσβεστικούς σταθμούς καθιστούν το θέμα των πυρκαγιών… φλέγον. Ο διοικητής της «Γαίας», Κώστας Ξυδέας, μιλάει με ειλικρίνεια και ρεαλισμό καιταυτόχρονα μεταφέρει κάτι από τον προνοητικό τρόπο οργάνωσης της «Γαίας», εξηγώντας πώς ξεκίνησε η πολύ γόνιμη τελευταία πρωτοβουλία να πολλαπλασιαστεί ο σπόρος των εθελοντών: «Κινδυνεύουμε πραγματικά και όλα αυτά τα χρόνια είμαστε τυχεροί που δεν έχουμε καεί κι εμείς εδώ στη Μάνη, γιατί ναι μεν προλάβαμε κάποιες φωτιές και δεν αναπτύχθηκαν, αλλά περισσότερο βοήθησε ο καιρός (δεν υπήρχαν δυνατοί άνεμοι). Όλα αυτά μας προβλημάτισαν και είπαμε ότι ο κόσμος πρέπει να ενεργοποιηθεί περισσότερο, αφού ούτως ή άλλως, όταν ξεσπά μια φωτιά,τρέχουν να βοηθήσουν… Το κάλεσμά μας είχε πολύ θετική ανταπόκριση. Σαράντα νέοι εθελοντές έχουν ήδη ολοκληρώσει τη θεωρητική βασική εκπαίδευση και τον Απρίλιο έχει προγραμματιστεί η πρακτική, ώστε να πάρουν και την πιστοποίησή τους. Έχουμε βρει στολές, αλλά χρειάζεται και ο υπόλοιπος εξοπλισμός, όπως άρβυλα, κράνη, γάντια, γυαλιά, που φτάνουν με οικονομικούς υπολογισμούς στα 700-800 ευρώ το άτομο. Είναι απαραίτητο να εξοπλιστούν σωστά. Έτσι θα λειτουργήσουν και ως παράδειγμα και προς άλλες περιοχές, ότι δεν πάμε με παντόφλες, γυμνά χέρια, ανεκπαίδευτοι να σβήσουμε φωτιές και να βοηθήσουμε, γιατί έτσι κινδυνεύει η ζωή μας και μπορούν να δημιουργηθούν περισσότερα προβλήματα. Χρειάζεται να συνεισφέρουν πολλοί φορείς και άνθρωποι, ώστε να καλυφθεί κι αυτή η ανάγκη. Το καλοκαίρι πρέπει να είναι διαθέσιμοι οι νέοι εθελοντές, με τους ίδιους να είναι ενθουσιασμένοι βλέποντας ότι πλέον γνωρίζουν τι ακριβώς πρέπει να κάνουν για να βοηθήσουν ουσιαστικά» λέει ο κ. Ξυδέας.
Διαρκής ανάγκη για υποστήριξη και αίτημα δωρεάς νέων πυροσβεστικών
Στις άμεσες ανάγκες του Φυσιολατρικού – Πολιτιστικού – Εξωραϊστικού – Εθελοντικού Συλλόγου Δυτικής Μάνης «Γαία» είναι η αντικατάσταση των παλιών οχημάτων και κυρίως των δύο πυροσβεστικών, που είναι 45ετίας, με άπειρα χιλιόμετρα και ώρες χρήσης της αντλίας. Τα οχήματα και το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού προέρχονται από δωρεές, με καίρια την παρέμβαση των αλλοδαπών από διάφορες χώρες που έχουν αποκτήσει μόνιμους δεσμούς με τη Μάνη και διαμεσολάβησαν, ώστε οι πυροσβεστικές υπηρεσίες των χωρών καταγωγής τους να εξοπλίσουν, αλλά και να εκπαιδεύσουν τους εθελοντές της «Γαίας». Φυσικά, υποχρέωση να συνδράμει έχει και το ελληνικό κράτος, το ρόλο του οποίου ουσιαστικά υποκαθιστά η «Γαία». Ο Κώστας Ξυδέας επισημαίνει: «Η Πολιτεία χρειάζεται πρωτίστως να μεριμνήσει και να αξιοποιήσει τις “επίσημες” επαγγελματικές υπηρεσίες. Π.χ. βλέπουμε τις πυροσβεστικές υπηρεσίες Αρεόπολης και Καλαμάτας να λειτουργούν με πολύ μειωμένο προσωπικό και δε φτάνουν να καλύψουν ούτε τις βάρδιές τους. Κι αφού τακτοποιήσει αυτά τα ζητήματα να σκύψει και στις δικές μας ανάγκες. Εμείς αναγκαζόμαστε να κάνουμε κάθε καλοκαίρι ένα πανηγύρι για να βγάλουμε βασικά πάγια έξοδα. Έχουμε 9 οχήματα, μαζί με το φουσκωτό, και τα πληρώνουμε όλα, τέλη κυκλοφορίας, ασφάλειες. Μόνο για αυτά το κόστος είναι 2,5-3 χιλιάρικα, χωρίς να υπολογίζονται οι άλλες επιβαρύνσεις, όπως τα καύσιμα ή οι συχνές βλάβες, καθώς τα πυροσβεστικά μας είναι παλιά και δρουν σε κακοτράχαλους δρόμους. Συνδρομές και δωρεές ευτυχώς έρχονται όταν τις χρειαζόμαστε κι ένα συγκινητικό είναι ότι στα πολιτιστικά πανηγύρια που γίνονται στα χωριά μας, συνήθως ένα μερίδιο των εσόδων το προσφέρουν για να ενισχύουν τις δράσεις της «Γαίας». Δε θέλουμε, όμως, να επιβαρύνουμε συνέχεια τον κόσμο, πρέπει η Πολιτεία να ενισχύει και να διευκολύνει το έργο μας. Πιστεύω ότι αυτό θα γίνει μετά το νόμο του 2020 που προβλέπει την εκπαίδευση και αξιολόγηση-πιστοποίηση των συλλόγων, οπότε θα δοθούν και οι χρηματοδοτήσεις που αναλογούν. Όμως, υπάρχει καθυστέρηση στη διαδικασία και για τους συλλόγους της περιφέρειας δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη εκπαιδεύσεις. Εδώ θα πρέπει να πω ότι ζητάμε οι εκπαιδεύσεις να γίνονται ανά νομό και όχι να αναγκαζόμαστε να πηγαίνουμε κάθε φορά στην Αθήνα», καταθέτει την πρόταση των περιφερειακών συλλόγων ο Κώστας Ξυδέας.
Σε προτεραιότητα ο εξοπλισμός των εθελοντών και η λειτουργία της στρατιωτικής κουζίνας
Βασικοί στόχοι της «Γαίας» για το 2024 είναι η ολοκλήρωση της εκπαίδευσης και ο εξοπλισμός των νέων εθελοντών, όπως και να τεθεί σε λειτουργία η στρατιωτική κουζίνα που έχει δοθεί ως δωρεά από το εξωτερικό. Μεταξύ άλλων, χρειάζονται δύο μεγάλες σκηνές στρατιωτικού τύπου. Η έδρα της «Γαίας», όπου έχουν αναπτυχθεί οι εγκαταστάσεις της, μεταφέρθηκε το 2010 από τη Στούπα στον Άγιο Νικόλαο, στο οικόπεδο που δώρισαν η εκκλησία του Κοτρωνίου και η Μητρόπολη Μάνης. Η στρατιωτική κουζίνα, πάντως, δε θα είναι μόνιμη εγκατάσταση, καθώς διαθέτει τρέιλερ και μπορεί να μεταφερθεί όπου προκύψει ανάγκη.
Με την κουλτούρα των σπηλαιολόγων και την αδελφοσύνη των μελών
Ο Κώστας Ξυδέας θεωρεί ότι τα εφόδια της Σπηλαιολογίας έκαναν τη διαφορά στη «Γαία»: «Βασιζόμαστε στη σιγουριά του εαυτού μας που μας έδωσε η Σπηλαιολογία. Οι σπηλαιολόγοι είναι μια ιδιαίτερη φάρα ανθρώπων, με άλλη κουλτούρα στη σκέψη. Όταν χώνεσαι σε τρύπες για να εξερευνήσεις, για να καλύψεις την περιέργειά σου ή για να βρεις νερό, όπως εγώ το κάνω για την περιοχή μας, για να λύσουμε το πρόβλημα λειψυδρίας, μπαίνεις σε ένα σκοτεινό, υγρό, λασπώδες περιβάλλον, εκατοντάδες μέτρα μέσα στη γη, χωρίς φως. Αυτό σημαίνει πως ό,τι κάνουμε πρέπει να το κάνουμε πολύ σωστά, γιατί δεν έχουμε δεύτερη επιλογή. Όταν κάνεις σπηλαιοκατάδυση είσαι μόνος σου, κάτω από το νερό, μέσα σε ένα σπήλαιο και χρειάζεται ψυχραιμία, αυτοσυγκέντρωση και το γνώθι σ’ αυτόν: “πού μπορώ να φτάσω και πότε πρέπει να γυρίσω πίσω;”. Όλα αυτά, ενδεχομένως, έχουν συντελέσει ώστε η “Γαία” να πηγαίνει βήμα βήμα και να πετυχαίνει όλους τους στόχους που βάζει. Και βέβαια, δε φοβόμαστε να ζητήσουμε βοήθεια, όχι έτσι αόριστα, συγκεκριμένη και ουσιαστική, και ο κόσμος το καταλαβαίνει αυτό και ανταποκρίνεται». «Δύναμη» της «Γαίας» αποτελεί και η απόλυτη σύμπνοια ανάμεσα στα μέλη της: «Είμαστε αδελφοποιημένοι και είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό. Έχουμε ζήσει απίστευτα περιστατικά ο ένας δίπλα στον άλλον και είμαστε, πραγματικά, ο ένας για τον άλλον. Είμαστε όλοι στην ίδια ιδεολογία, της προσφοράς, της ισότητας, της ανιδιοτέλειας, της αλληλεγγύης, του σεβασμού της ζωής ως υπέρτατης αξίας. Θέλουμε να τα διασφαλίσουμε αυτά και όταν αποχωρήσουμε. Οι σύλλογοι διαλύονται από ανόητους τσακωμούς και εγωισμούς ή ατασθαλίες -στα οικονομικά πρέπει να υπάρχει απόλυτη διαφάνεια. Αυτή την παρακαταθήκη λειτουργίας πρέπει να περάσουμε στους καινούργιους και στόχος είναι να ανανεώσουμε τη “Γαία”, αλλά οι νέοι θα πρέπει να περπατάνε στο ίδιο νήμα το δικό μας και να το βελτιώσουν, να γίνουν καλύτεροι» επισημαίνει ο Κώστας Ξυδέας, προετοιμάζοντας και το έδαφος για το μέλλον της «Γαίας»… ■
Έκθεση εικονών
