Ο μανιάτικος ελαιώνας αγκαλιάζει τον κήπο. Λίγο ψηλότερα οπύργος των Καπετανάκηδων εποπτεύει όλη την περιοχή. Δεντ-ρόσπιτα, ένας πέτρινος φούρνος, ένα πανέμορφο θεατράκι, πετρ-όχτιστοι αναβαθμοί, ένας παλιός χειροκίνητος μηχανισμόςάντλησης νερού από πηγάδι. Και τι δεν έχει να δεις και να θαυμά-σεις αυτός ο χώρος κοντά στον Κρίσκιο.Εκτός όμως από τα έργα και τη φύση, εκεί ο επισκέπτης θαθαυμάσει και τη θέληση των ανθρώπων να μεταδώσουν τηναγάπη τους και να βοηθήσουν άλλους ανθρώπους. Είναι οι άν-θρωποι του «Κήπου της Λυσούς», ο οποίος, με τη βοήθεια χορη-γών από το εξωτερικό, απέκτησε το καλλιτεχνικό αγρόκτημα“ArtFarm”, με όλη τη μεγάλη κληρονομιά του, και από το φθινό-πωρο θα εφαρμόζει εκεί τα προγράμματά του, που απευθύνονταισε ενήλικα άτομα με νοητική υστέρηση, ελαφρές αναπηρίες καιψυχικές παθήσεις.Ο «Κήπος της Λυσούς» άρχισε την πορεία του το 2016 από τηΒάλτραουντ Σπέρλιχ και την Εύα Μαρία Λανγκ, Γερμανίδες πουεδώ και 30 χρόνια ζουν στη Μάνη, στα Ρίγκλια συγκεκριμένα.«Ο Κήπος ξεκίνησε ως ένα μικρό κτήμα στο οποίο έρχονταν άν-θρωποι με αναπηρίες, κυρίως νοητικές και με κάποια ελαφράκινητικά, για να μάθουν δια βίου, όχι στη θεωρία, πώς καλλιερ-γούμε λαχανικά βιολογικά» μας λέει ο Γιώργος Μαρκόπουλος,που είναι γεωπόνος και υπεύθυνος για τα διοικητικά-οικονομικάτης δομής αυτής.Μιλήσαμε με ανθρώπους του “Κήπου της Λυσούς”, στο χώρο τουαγροκτήματος, ενώ είχαν ξεκινήσει οι εργασίες προκειμένου οικτιριακές εγκαταστάσεις να μπορούν να υποδεχτούν τους ωφε-λούμενους των προγραμμάτων με την τήρηση των αυστηρώνσχετικών προδιαγραφών που ορίζει η νομοθεσία.Η ανακαίνιση και διαμόρφωση γίνεται με σχέδια του αρχιτεκτονι-κού γραφείου της Ράγκνα Πράντνερ, από το Μόναχο (PrantnerArchitects), που πλέον έχει ανοίξει γραφείο και στον Κάμπο τηςΑβίας. «Όταν γνώρισα την Εύα Λανγκ, πριν από ένα χρόνο και μουείπε για το μοναδικό, φανταστικό έργο “Ο Κήπος τηςΛυσούς/ArtFarm”, προσφέρθηκα αμέσως να το υποστηρίξω μετις προτάσεις και τη δουλειά του γραφείου μας. Ως γραφείο έχου-με εμπειρία σε παρόμοια έργα, αφού στο Μόναχο έχουμε σχεδιά-σει σχολεία και κτίρια για φορείς, μεταξύ των άλλων προγραμμά-των που μας έχουν ανατεθεί. Νομίζω ότι το έργο εδώ θα είναιπολύ, πολύ καλό και είμαι πολύ ευχαριστημένη που συμμετέχωκαι εγώ σε αυτή την προσπάθεια».Από το 2016 μέχρι σήμερα ο «Κήπος της Λυσούς» καλλιεργεί μετα μέλη του και κάνει τα προγράμματά του στο αγρόκτημα τουπρώην Ινστιτούτου Ελαίας στην Καλαμάτα, το οποίο έχει πα-H Εύα Μαρία Λανγκ και η Ράγκνα Πράντνερ παρατηρούν τα σχέδια για τις νέες εγκαταστάσεις του «Κήπου της Λυσούς»_ o kipos_Flash Page.qxd 25/3/2025 4:28 μμ Page 20ραχωρηθεί από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τονΕλληνικό Γεωργικό Οργανισμό «Δήμητρα».Αυτά τα σχεδόν δέκα χρόνια λειτουργίας του Κήπου τα άτομα πουυποστηρίζει συνεχώς αυξάνονται και αντίστοιχα μεγαλώνει ηανάγκη ενίσχυσης του επιστημονικού και άλλου προσωπικού.Έτσι, όπως μας εξηγεί ο Γιώργος Μαρκόπουλος, κρίθηκε απα-ραίτητο να δημιουργηθεί από τον «Κήπο της Λυσούς» ΚέντροΔιημέρευσης Ημερήσιας Φροντίδας Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες.Αυτό, όμως, προϋποθέτει την εύρεση καταλληλότερου χώρουκαι, τελικά, βρέθηκε ο ιδανικότερος ίσως, το πρώην “ArtFarm”.Η Σάντυ Χρηστίδου, που είναι κοινωνική λειτουργός και επι-στημονικά υπεύθυνη του Κήπου, σημειώνει ότι «ένα ακόμαστοιχείο που μας οδήγησε στη δημιουργία του Κέντρου Διημέ-ρευσης Ημερήσιας Φροντίδας ήταν ότι κάποια στιγμή σταματήσα-με να έχουμε ως πρόγραμμα μόνο τη βιολογική καλλιέργεια.Είδαμε ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για διαφόρων ειδών εργα-στήρια όπως μουσικής, κεραμικής, ραπτικής και άλλα, γιατί μέσααπό αυτά τα εργαστήρια διαπιστώσαμε μια πολύ μεγάλη βελτίω-ση των παιδιών και ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους. Παράλληλα,ξεκίνησαν να έρχονται στον Κήπο και άτομα με ψυχικές διατα-ραχές, καθώς έχουμε πολύ στενή συνεργασία με το Κέντρο Ψυχι-κής Υγείας. Αρχίσαμε πειραματικά με τα άτομα αυτά και είδαμε ότιτο πρόγραμμα πάει πάρα πολύ καλά. Άρα, μεγάλωσε το αντι-κείμενό μας, μεγάλωσαν οι ανάγκες μας και κρίναμε ότι θα μπο-ρέσουμε να ανταποκριθούμε με τη δημιουργία του ΚέντρουΔιημέρευσης και τη μεταφορά σε αυτόν εδώ το χώρο».Η Εύα Μαρία Λανγκ, η συνιδρύτρια του «Κήπου της Λυσούς»,δηλώνει πάρα πολύ ικανοποιημένη από την εξέλιξη των πραγμά-των και μας λέει για τον Κήπο: «Είναι ό,τι πιο σημαντικό και καλόέχω κάνει στη ζωή μου. Και έγινε ξαφνικά, δεν είχαμε κατά νουνα πάρουμε μια τέτοια πρωτοβουλία με τη στενή μου φίλη, τηΓέτρουντ. Είχαμε έναν εκδοτικό οίκο, που τον αφήσαμε όταν ήρθεη κρίση. Τότε ένας φίλος μας, μας πρότεινε αν θα θέλαμε να κάνουμε κάτι καλό για την Καλαμάτα, για τα παιδιά της Καλαμάτας,αμέσως δεχτήκαμε, μας έδωσε λίγα χρήματα για το ξεκίνημα καιέτσι φτιάξαμε τον Κήπο της Λυσούς, όνομα που εμπνεύστηκε ηΓέτρουντ. Μέχρι σήμερα, όμως, ο Κήπος λειτουργεί με δωρεέςαπό το εξωτερικό και είναι πάρα πολλά τα χρήματα που χρειάζο-νται γιατί έχουμε οκτώ άτομα προσωπικό και καλύπτουμε τιςμισθοδοσίες, την ασφάλεια των εργαζομένων, τις μετακινήσειςτων παιδιών, τη διατροφή των παιδιών, τα εργαστήρια. Για τα παι-διά δεν υπάρχει καμία επιβάρυνση. Πιστεύω ότι με το ΚέντροΔιημέρευσης θα μπορέσουμε να καλύψουμε ένα μεγάλο οικονο-μικό βάρος που πέφτει στις πλάτες του Κήπου».Στο αγρόκτημα ήταν και η Βάλτραουντ Σπέρλιχ, η οποία όμωςανάρρωνε από ένα πρόβλημα που αντιμετώπισε, αν και μαςέδωσε τη δυνατότητα να τη δούμε, να τη χαιρετήσουμε και να τηνευχαριστήσουμε για το έργο που προσφέρει κι εκείνη.Σήμερα τα προγράμματα του «Κήπου της Λυσούς» παρακολου-θούν περίπου 35 άτομα, ενώ στο νέο χώρο οι ωφελούμενοι θαμπορούν να είναι μέχρι 70 άτομα. Τα μέλη του Κήπου δεν είναιμόνο από την περιοχή της Καλαμάτας, αλλά από όλη τη Μεσσηνία.Νέοι που έχουν ολοκληρώσει το πρόγραμμα τους στον «Κήποτης Λυσούς» και έχουν αποκτήσει την αυτονομία και τις δεξιό γραμμάτων στον «Κήπο της Λυσούς», που είναι η επαγγελματικήαπασχόληση των ατόμων. Δυσκολίες επειδή, αφενός, είναι λίγεςοι επαγγελματικές πόρτες που ανοίγουν και, αφετέρου, σε αρκε-τές περιπτώσεις οι ίδιες οι οικογένειες νιώθουν ανασφάλεια νααφήσουν τα παιδιά τους να εργαστούν: «Υπάρχουν οικογένειεςπου φοβούνται μήπως κοπεί η προνοιακή σύνταξη που παίρνουντα παιδιά, παρόλο που υπάρχει νόμος που επιτρέπει να εργάζο-νται. Κυρίως όμως υπάρχει μια ανασφάλεια των οικογενειώνσχετικά με τις δυνατότητες ανεξαρτητοποίησης που έχουν τα παι-διά. Γενικά στην Ελλάδα είμαστε ανασφαλείς με τα παιδιά μας,πόσο μάλλον για τα άτομα με αναπηρίες. Αυτό το θέμα το δου-λεύουμε πάρα πολύ και είμαι σίγουρη ότι θα έχουμε αποτελέσμα-τα»
Στο νέο χώρο, συνεχίζει η Σάντυ Χρηστίδου, «θα συνεχίσουμε τοπρόγραμμά μας αλλά με περισσότερο επιστημονικό προσωπικό,με προγράμματα εργοθεραπείας, λογοθεραπείας, με ψυχολό-γους, με πολλά περισσότερα εργαστήρια. Θα έχουμε βέβαια καιτον κήπο μας για να συνεχίσουμε τη βιολογική καλλιέργεια, θαέχουμε μαθήματα κεραμικής, κοσμήματος, μαθήματα ψηφιακώνμέσων, προγράμματα θεατρικής και μουσικοκινητικής αγωγής.Το δε κομμάτι το θεραπευτικό θα είναι πολύπλευρο και ολιστικό,παρότι ήδη έχουμε δει πολύ μεγάλη εξέλιξη. Έχουμε άτομα πουήρθαν με πολύ βαριά κατάθλιψη και ήδη έχει μειωθεί η αγωγή.Αυτό είναι καταπληκτικό. Έχουν ξεκινήσει άτομα που είχαν ναβγουν από το σπίτι πέντε χρόνια να πηγαίνουν βόλτα, να παίζουνμπάσκετ. Βλέπουμε πολύ πολύ μεγάλη πρόοδο και πιστεύουμεότι εδώ θα είναι ακόμη μεγαλύτερη».Ο Σωτήρης Μαρίνης είναι ο άνθρωπος που έφτιαξε το “ArtFarm”,ανήσυχος, ονειροπόλος και δημιουργικός. Ήταν από τους πρώ-τους που συνεργάστηκε με τον «Κήπο της Λυσούς» το 2017 καιαμέσως αναγνώρισε και εκτίμησε ότι πίσω από τον Κήποβρίσκονται άνθρωποι με μεγάλη καρδιά για τους συνανθρώπουςτου. Γι’ αυτό και επέλεξε να πουλήσει το «ArtFarm» στον «Κήποτης Λυσούς», παρότι θα μπορούσε να το έχει δώσει από νωρίτε-ρα σε άλλους ενδιαφερόμενους.Όπως μας λέει,«νιώθω μεγάλη χαρά και συγκίνηση, γιατί το αγρό-κτημα περνάει σε έναν άλλο φορέα, που όμως θεωρώ ότι είναιμια συνέχεια της δικής μου φιλοσοφίας. Να το κρατήσω εγώ δενμπορούσα, γιατί δεν υπήρχε διάδοχη κατάσταση. Πιστεύω ότι όληη ομάδα του Κήπου της Λυσούς είναι πάρα πολύ ικανή για νασυνεχίσει ένα τέτοιο εγχείρημα και δεν το βλέπω μόνο εγώ έτσι.Είναι πολλοί οι φίλοι και οι φίλες που χαίρονται όταν μαθαίνουνότι το “ArtFarm” πέρασε στον “Κήπο της Λυσούς”».«Τα όνειρα συνεχίζονται;» ρωτήσαμε τον Σωτήρη Μαρίνη: «Ταόνειρα δεν πρέπει να σταματούν ποτέ. Άλλωστε υπάρχει και έναωραίο ποίημα του Σεφέρη, που παραφράζω λίγο: “Στήνουμε θέα-τρα και τα χαλνούμε όπου σταθούμε κι όπου βρεθούμε, στή-νουμε θέατρα και σκηνικά και όμως η μοίρα μας πάντα νικά”.Εμπνέομαι απ’ αυτό,τα θέατρα καιτα όνειρα είναι μια πορεία προ-σωπική που ακολουθώ».«Ο Κήπος της Λυσούς» από το ξεκίνημά του μέχρι σήμεραχρηματοδοτείται από χορηγούς και ιδρύματα από το εξωτερικό.Πέρσι προσφέρθηκε μια οικονομική υποστήριξη από την Περι-φέρεια Πελοποννήσου, η οποία επιδιώκεται να συνεχιστεί.
